Pravo Bosna i Hercegovina

PRAVILNIK O UTVRĐIVANjU PROCENTA VOJNOG INVALIDITETA REPUBLIKE SRPSKE
("Sl. glasnik RS", br. 100/2012, 116/2012 - ispr., 32/2014 i 103/2016)

Član 1

(1) Ovim pravilnikom uređuje se način utvrđivanja procenta (ocjene) vojnog invaliditeta prema stepenu tjelesnog oštećenja nastalog usljed rane, povrede, ozljede ili bolesti zadobijene pod okolnostima relevantnim u smislu propisa iz oblasti boračko-invalidske zaštite.

(2) Odredbe ovog pravilnika primjenjuju se i prilikom utvrđivanja procenta vojnog invaliditeta za tjelesno oštećenje nastalo usljed bolesti koja se pogoršala pod okolnostima iz stava 1. ovog člana, tako što se uzima srazmjeran procenat od cjelokupnog tjelesnog oštećenja u zavisnosti od prirode bolesti, njenog razvoja, trajanja i težine ratnih napora, odnosno napora pri vršenju vojne službe, kao i u zavisnosti od drugih okolnosti koje su u pojedinom slučaju uticale na pogoršanje bolesti.

Član 2

Procenat vojnog invaliditeta utvrđuje se na osnovu odredaba Zakona, ovog pravilnika i Liste procenata vojnog invaliditeta (u daljem tekstu: Lista), koja se nalazi u Prilogu 1. ovog pravilnika i čini njegov sastavni dio.

Član 3

(1) Za organ ili dio tijela koji je u određenoj mjeri oštećen utvrđuje se, po pravilu, procenat vojnog invaliditeta niži od procenta predviđenog u Listi za potpuni gubitak (amputaciju) tog organa, odnosno dijela tijela.

(2) Ako organ, odnosno dio tijela postoji, ali je oštećen toliko da je funkcionalno potpuno neupotrebljiv, može se utvrditi procenat vojnog invaliditeta predviđen u Listi za potpun gubitak (amputaciju) tog organa, odnosno dijela tijela.

Član 4

(1) Ako je vojni invaliditet nastao kao posljedica više rana, povreda, ozljeda ili bolesti, procenti za pojedina oštećenja organizma predviđeni u Listi ne sabiraju se, nego se kao osnov uzima oštećenje sa najvećim procentom, pa se taj procenat povećava za 10% do 30%, s obzirom na uticaj ostalih oštećenja na cijeli organizam, i to samo ako je u Listi predviđeno najmanje 20% za svako od tih oštećenja.

(2) Ako je za najmanje dva oštećenja iz stava 1. ovog člana u Listi utvrđeno od po 50% ili više procenata, a postoji izrazito oštećenje organizma, odnosno više funkcija u organizmu, procenat po oštećenju za koje je u

Listi utvrđen najveći procenat vojnog invaliditeta može se povećati i za preko 30%, a najviše do 100% vojnog invaliditeta - druga kategorija.

(3) Ako postoji četiri ili više oštećenja iz stava 1. ovog člana za koja je u Listi utvrđeno manje od po 50%, a najmanje od po 20%, procenat vojnog invaliditeta za osnovno oštećenje može se povećati i za 40%.

(4) Ako usljed svih oštećenja iz stava 1. ovog člana postoji takav invaliditet zbog čega je vojni invalid nepokretan i nije u stanju da vrši osnovne fiziološke potrebe bez pomoći drugog lica, određuje se 100% vojnog invaliditeta - prva kategorija.

(5) Ako je vojni invaliditet nastao kao posljedica oštećenja organizma usljed više rana, povreda ili ozljeda, ali je za svako od tih oštećenja u Listi predviđeno ispod 20% vojnog invaliditeta, može se utvrditi procenat vojnog invaliditeta od 20% do 30%, ako je usljed svih oštećenja cijeli organizam oštećen za 20%, odnosno 30%.

Član 5

Prilikom ocjene vojnog invaliditeta ožiljci se uzimaju u obzir samo ako ometaju (umanjuju) funkciju nekog organa ili ako su prouzrokovali nagrđenost u smislu tačke 176. Liste.

Član 6

(1) Ako je kod lica bez jednog parnog organa pod okolnostima iz čl. 5. i 7. Zakona došlo do gubitka ili oštećenja drugog parnog organa od najmanje 60%, procenat oštećenja određuje se kao da je oštećenje oba parna organa nastalo pod tim okolnostima, pri čemu se procenat vojnog invaliditeta može odrediti do 100% - prva kategorija.

(2) Ako je jedan parni organ oštećen ili izgubljen pod okolnostima iz čl. 5. i 7. Zakona i po tom osnovu utvrđen procenat vojnog invaliditeta, a drugi parni organ je izgubljen ili oštećen najmanje 60% nezavisno od tih okolnosti, procenat vojnog invaliditeta određuje se za oštećenje, odnosno gubitak oba parna organa i umanjuje za 20%, a ako se za ovakvo oštećenje organizma u Listi predviđa 100% - prva kategorija, određuje se 100% vojnog invaliditeta - druga kategorija.

(3) Kao oštećenje drugog oka u smislu st. 1. i 2. ovog člana smatra se smanjenje funkcije oka za najmanje jednu polovinu (smanjenje vida najmanje 5/10).

Član 7

(1) Procenat invaliditeta za amputiranu nogu ili ruku povećava se za 10% ako je patrljak nepodesan za nošenje proteze.

(2) Vojni invaliditet prve kategorije može se utvrditi samo za oštećenja organizma za koja je u Listi utvrđen procenat vojnog invaliditeta 100% - prva kategorija, kao i u slučajevima iz člana 4. stav 4. i člana 6. stav 1. ovog pravilnika.

Član 8

Ako se u slučaju amputacije ekstremiteta kliničkim posmatranjem i dokumentovanom anamnezom mogu dokazati neurizmi sa bolovima i smetnjama u fantomskom udu ili u slučaju kauzalgije, procenat vojnog invaliditeta može se povećati za 10% do 30%.

Član 9

(1) Licu koje je kao maloljetnik ili kao ratni zarobljenik bilo izloženo teškim životnim uslovima za vrijeme rata i zbog toga zadobilo oštećenje organizma psihosomatskog karaktera, ukupan procenat invaliditeta utvrđen u skladu sa ovim pravilnikom i Listom može se povećati za 10% ili 20%.

(2) Vojnom invalidu koji je u vrijeme nastanka invaliditeta bio maloljetan, a kod koga je usljed oštećenja organizma po kome mu je utvrđen vojni invaliditet nastupilo psihosomatsko oštećenje (poremećaj), i to najkasnije u roku od godinu dana od nastanka invaliditeta, procenat vojnog invaliditeta utvrđen u Listi može se povećati za 10% ili 20%.

(3) Procenat vojnog invaliditeta povećan u smislu st. 1. i 2. ovog člana može da iznosi najviše 100% - druga kategorija.

Član 10

(1) Pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta povodom pogoršane bolesti i bolesti nepoznate ili multifaktorijalne etiologije uzima se odgovarajući procenat od cjelokupnog oštećenja organizma, odnosno udio vojnog invaliditeta u ukupnom oštećenju organizma, s obzirom na prirodu bolesti, njen razvitak, trajanje i težinu ratnih napora, godine starosti za vrijeme vojnog angažovanja i druge okolnosti koje su u pojedinim slučajevima mogle uticati na bolest.

(2) U bolesti čija je etiologija nepoznata ili još sa sigurnošću nije utvrđena, odnosno koja je uslovljena endogenom ili drugom urođenom ili stečenom sklonošću (bolesti nepoznate ili multifaktorijalne etiologije) spadaju: endogene psihoze, neuroze, posttraumatski stresni poremećaj, epilepsije (izuzev traumatske epilepsije), amiotrofična nervna oboljenja i mišićne distrofije, multipla skleroza, diskopatije i degenerativna oboljenja kičmenog stuba, dijabetes, esencijalne hipertenzije, urođene srčane mane, ulkusna bolest, reumatoidni artritis, alergijska oboljenja, psorijaza, maligna oboljenja, psihopatije, litijaze, policistična oboljenja, kao i sva druga oboljenja multifaktorijalne i nepoznate etiologije.

(3) Udio vojnog invaliditeta u ukupnom oštećenju organizma, u smislu stava 1. ovog člana, utvrđuje se u procentu na način prikazan u tabeli Priloga 2. ovog pravilnika, koji je usaglašen sa aktuelnim saznanjima i stanovištem medicinske struke objedinjenim u važećoj reviziji Međunarodne klasifikacije bolesti i srodnih zdravstvenih stanja, koju izdaje Svjetska zdravstvena organizacija.

Član 11

Za bolesti nepoznate ili multifaktorijalne etiologije koje nisu izričito nabrojane u članu 10. stav 2. ovog pravilnika, a naročito za sva hereditarna, degenerativna i psihosomatska oboljenja, procenat vojnog invaliditeta i postojanje uzročnoposljedične veze utvrđuje se prema principu analogije, svrstavanjem u najsrodniju bolest koja je predviđena članom 10. stav 2. ovog pravilnika.

Član 12

(brisano)

Član 13

Procenat vojnog invaliditeta zbog upale zglobova utvrđuje se na isti način kao i za traume zglobova, odnosno kao za oboljenja srca prouzrokovana upalom zglobova.

Član 14

(1) Prilikom ocjene vojnog invaliditeta ne uzimaju se u obzir oštećenja koja su posljedica starenja, kao ni stručna sprema, zanimanje, materijalno stanje, obdarenost, pol i druga lična svojstva lica.

(2) Prilikom ocjene vojnog invaliditeta ne uzimaju se u obzir ni oštećenja koja bi se po prirodi bolesti pogoršala.

Član 15

(1) Procenat vojnog invaliditeta utvrđuje se, po pravilu, trajno.

(2) Ako postoje izgledi da će se zdravstveno stanje u znatnoj mjeri poboljšati primjenom bilo kog medicinskog metoda ili ako liječenje nije završeno, procenat vojnog invaliditeta utvrđuje se privremeno, za period do dvije godine.

(3) Procenat vojnog invaliditeta utvrđuje se privremeno i kada je to izričito propisano u Listi.

(4) Privremena ocjena vojnog invaliditeta može se utvrditi samo jedanput.

Član 16

Ako tjelesno oštećenje nije predviđeno ovim pravilnikom, odnosno Listom, procenat invaliditeta utvrđuje se analognom primjenom tih propisa koji se odnose na slična ili srodna oštećenja.

Član 17

Listom se utvrđuju pojedinačno (po tačkama) tjelesna oštećenja i procenti invaliditeta za svaku od njih, te posebna pravila za utvrđivanje vojnog invaliditeta za neka od njih.

Član 18

Ovaj pravilnik primjenjuje se i u postupku za priznavanje prava u oblasti zaštite civilnih žrtava rata, u skladu sa propisom kojim se uređuje ta oblast.

Član 19

Stupanjem na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 31/10).

Član 20

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srpske".



Prilog 1.

LISTA PROCENATA VOJNOG INVALIDITETA



GLAVA I - RUKA




A. Šaka







a) Prsti







Ograničena pokretljivost (kontraktura)




1.


Ograničena pokretljivost svih prstiju jedne šake







a) u manjem stepenu


20%,




b) ako su ovakve promjene na objema rukama


30%.

2.


Ograničena pokretljivost svih prstiju jedne šake:







a) u većem stepenu


30% do 50%,




b) ako su ovakve promjene na objema rukama


40% do 80%.

3.


Ograničena pokretljivost palca:







a) jedne šake u oba zgloba


ispod 20%,




b) ako su ovakve promjene na objema rukama


20%.

4.


Ograničena pokretljivost bilo kog drugog prsta pojedinačno


ispod 20%.

5.


Ograničena pokretljivost većine prstiju:







a) jedne šake, osim palca, prema stepenu


20% do 40%,




b) ako su ovakve promjene na objema rukama prema stepenu


30% do 60%.

6.


Procenat kod jako izraženih kontraktura u lošem položaju, koje praktično isključuju svaku funkciju, utvrđuje se kao kod amputacije.




7.


Pri primjeni t. 2. i 5. ove liste vodi se računa o funkcionalnom značaju pojedinih prstiju za funkciju šake kao cjeline.







Potpuna ukočenost zglobova (ankiloza)




8.


Ankiloza palca u interfalangealnom zglobu:







a) jedne šake


ispod 20%,




b) na objema šakama


20%.

9.


Ankiloza palca u interfalangealnom zglobu, u nepovoljnom položaju:







a) jedne šake


20%,




b) na objema šakama


30%.

10.


Ankiloza palca u metakarpofalangealnom zglobu:







a) jedne šake


20%,




b) na objema šakama


30%.

11.


Ankiloza palca u metakarpofalangealnom zglobu, u nepovoljnom položaju:







a) jedne šake


30%,




b) na objema šakama


40%.

12.


Ankiloza većine prstiju, osim palca šake, prema položaju povoljnom ili nepovoljnom za funkciju:







a) jedne šake


30% do 40%,




b) na objema šakama


40% do 60%.

13.


Ankiloza svih prstiju šake, prema povoljnom ili nepovoljnom položaju:







a) jedne šake


40% do 60%,




b) ako su ovakve promjene obostrane u povoljnom položaju


70% do 80%,




v) ako su ovakve promjene obostrane u nepovoljnom položaju


90% do 100%.




Amputacija




14.


Amputacija palca obje falange


30%.

15.


Amputacija obje falange palca sa metakarpalnom kosti


40%.

16.


Amputacija bilo kog prsta, osim palca ili kažiprsta


ispod 20%.

17.


Amputacija kažiprsta:







a) jedne šake


20%,




b) obje šake


30%.

18.


Amputacija dva prsta bez metakarpalne kosti


20%.

19.


Amputacija kažiprsta i srednjeg prsta:







a) jedne šake


30%,




b) ako su promjene obostrane s obzirom na značaj amputiranih prstiju


30% do 50%.

20.


Amputacija dva prsta sa metakarpalnim kostima:







a) palac i kažiprst


50%




b) kažiprst i srednji


40%




v) srednji i domali


40%




g) domali i mali


30%

21.


Amputacija tri i više prstiju sa sačuvanim metakarpalnim kostima:







a) palac sa ma koja dva prsta (osim kažiprsta)


50%




Ako je amputiran i kažiprst, određuje se + 10%







b) kažiprsta, srednjeg i malog prsta


40%




v) četiri posljednja prsta jedne šake


50%




g) četiri posljednja prsta obje šake


80%




d) palac sa ma koja tri prsta iste šake


60%

22.


Amputacija svih prstiju:







a) jedne šake


70%




b) obje šake


100%




I kategorija




23.


Amputacija oba palca i jednog kažiprsta


60%

24.


Amputacija oba palca


50%

25.


Amputacija oba palca, jednog kažiprsta i jednog srednjeg prsta


70%

26.


Amputacija oba palca i oba kažiprsta


80%

27.


Amputacija oba palca i druga tri prsta ali ne svih na istoj šaci


80%

28.


Amputacija tri prsta sa metakarpalnim kostima:







a) palca, kažiprsta i srednjeg prsta


60%




b) kažiprsta, srednjeg i malog prsta


50%




v) srednjeg, domalog i malog prsta


40%




Djelimična amputacija




29.


Djelimična amputacija jednog članka palca i dva članka kažiprsta


20%

30.


Djelimična amputacija jednog članka palca i dva članka kažiprsta, sa slabo pokretnim patrljcima


30% do 40%

31.


Kod djelimične amputacije više prstiju procenat se određuje prema datoj shemi, sumirajući za gubitak članka svakog prsta odgovarajuće procente, pa ako je zbir veći od 15% - određuje se 20%, a ako je veći od 25% - određuje se 30% itd., i to:







- za jedan članak palca


8%




- za jedan članak kažiprsta


6%




- za jedan članak ostalih prstiju


4%




Prelom (fraktura)




32.


Prelomi metakarpalnih kostiju, bez poremećaja funkcije


ispod 20%

33.


Prelomi metakarpalnih kostiju ili jače deformacije ili iščašenje karpometakarpusa sa oštećenom funkcijom, a prema stepenu oštećenja, imajući u vidu oštećenje šake i pojedinih prstiju:







a) jedne šake


20% do 40%




b) ako su ovakve promjene obostrane


30% do 60%




b) Ručje







Ograničena pokretljivost (kontraktura)




34.


Ograničena pokretljivost šake većeg stepena:







a) jedne šake


20% do 30%




b) obje šake


30% do 40%




Ukočenost (ankiloza)




35.


Ankiloza zgloba šake u povoljnom položaju:







a) jedne šake


30%




b) obje šake


50%

Za ankilozu u nepovoljnom položaju procenat se povećava za 10% ili 20%, prema oštećenju funkcije.







Amputacija




36.


Amputacija jedne šake


70%

37.


Amputacija obje šake


100%




I kategorija







B. Podlaktica







Prelom (fraktura)




38.


Krivo srasli prelomi, sa ograničenim pokretima pronacije i supinacije


20% do 30%

39.


Krivo srasli prelomi sa potpunom ukočenošću pronacije i supinacije, a položaj šake povoljan u pronaciji ili u srednjem položaju


40%

40.


Krivo srasli prelomi, sa potpunom ukočenošću pronacije i supinacije, a položaj šake u supinaciji


50%




Lažni zglob




41.


Lažni zglob jedne kosti:







a) na jednoj ruci


20% do 30%




b) na objema rukama


30% do 40%

42.


Lažni zglob obje kosti:







a) na jednoj ruci


40% do 50%




b) na objema rukama


60% do 70%




Amputacija




43.


Amputacija podlaktice


70%

44.


Amputacija obje podlaktice


100%







I kategorija




V. Lakat







Ograničena pokretljivost (kontraktura)




45.


Pokretljivost očuvana između 75 stepeni do potpune fleksije


40%

46.


Pokretljivost očuvana između 90 stepeni i 105 stepeni, odnosno između 90 stepeni i 75 stepeni


30%

47.


Pokretljivost očuvana između 105 stepeni i 180 stepeni, ruka u nepovoljnom položaju, u ekstenziji


40% do 50%




Ukočenost (ankiloza)




48.


Ukočenost pod pravim uglom ili nešto manje (90 do 75 stepeni)


40%

49.


Ukočenost pod oštrim uglom (ispod 75 stepeni)


50%

50.


Ukočenost lakta u potpunoj fleksiji


70%

51.


Ukočenost u nepovoljno ispruženom položaju (od 105 do 180 stepeni)


50% do 70%

52.


Ako su promjene u t. 48. do 51. ove liste obostrane, procenat se povećava za


20% ili 30%.




Labav zglob




53.


Labav zglob, prema stepenu


30% do 50%




Prelomi i iščašenja (frakutra i luksacija)




54.


Procenat za prelome i iščašenja utvrđuje se prema štetnim posljedicama po funkciju lakatnog zgloba. Isto tako ocjenjuju se i zastarjela iščašenja i posljedice iščašenja.







Amputacija




55.


Amputacija ruke u laktu (eksartikulacija)


80%

56.


Amputacija obje ruke u laktu


100%







I kategorija




G. Mišica







Prelomi




57.


Nepravilno srastao prelom mišićne kosti, sa skraćenjem, ali bez štetnih posljedica u susednim zglobovima


ispod 20%




Lažni zglob (pseudoartroza)




58.


Pseudoartroza mišićne kosti:







a) operativno korigovana


40%




b) bez mogućnosti operativne korekcije (potreban ortopedski aparat)


60%




v) ako su ovakve promjene obostrane


60% do 80%




Amputacija




59.


Amputacija jedne ruke u mišici


90%

60.


Amputacija obje ruke u mišici


100%







I kategorija




D. Rame







Ograničena pokretljivost (kontraktura)




61.


Ograničena pokretljivost ramena, u težem stepenu (ruka se ne može podići iznad horizontale), prema stepenu oštećenja funkcije:







a) jedne ruke


20% do 40%




b) obje ruke


30% do 60%




Ukočenost (ankiloza)




62.


Potpuna ankiloza ramena, prema položaju:







a) jedne ruke


40% do 60%




b) obje ruke


60% do 80%




Iščašenje (luksacija)




63.


Labav zglob jednog ramena, privremeno


30 do 40%




Ako nije moguće operativnim putem izlječenje, odrediće se stalan procenat.




64.


Labav zglob oba ramena


50% do 60%

65.


Zastarjela i nenamještena iščašenja ocjenjuju se kao kontrakture i ankiloze.







Eksartikulacija




66.


Eksartikulacija jedne ruke u ramenu


100%







II kategorija

67.


Eksartikulacija obje ruke u ramenu


100%







I kategorija




B. Ključnjača (clavicula)




68.


Prelomi ključnjače uzimaju se u obzir za utvrđivanje procenta vojnog invaliditeta samo ako postoji ograničena pokretljivost ramenog zgloba ili komplikacije u vezi sa susjednim nervima ili krvnim sudovima.







E. Živci




69.


Potpuna uzetost (paraliza) cijelog pleksusa brahialisa


90%

70.


Uzetost gornjeg dijela pleksus brahialasa:







a) djelimična


20% do 40%




b) potpuna


60%

71.


Uzetost (paraliza) donjeg dijela pleksus brahialisa:







a) lakšeg stepena


20%




b) težeg stepena


50%




v) potpuna paraliza


70%

72.


Paraliza n. aksilarisa


30%

73.


Pareza n. aksilarisa


20%

74.


Paraliza n. medianusa ili n. radialisaa ili ulnarisa


50%

75.


Pareza n. medianusa ili n. radialisa ili ulnarisa


20% do 40%

76.


Paraliza n. muskulokutaneusa


30%

77.


Pareza n. muskulokutaneusa


20%

78.


Potpuna uzetost obje ruke


100%







I kategorija

79.


Kod paralize bilo kog od živaca na objema rukama navedenih u t. 69. do 77. procenat se povećava za 20% ili 30%.




Za oboljenja iz t. 70, 71. i 75. ove liste procenat se određuje zavisno od motorne slabosti i promjene elektromiografskog nalaza i nalaza specijaliste neurologa.

GLAVA II - NOGA




A. Stopalo







Ograničena pokretljivost i ukočenost (kontraktura i ankiloza)




80.


Ograničena pokretljivost prstiju


ispod 20%

81.


Procenat kod ankiloze svih prstiju u lošem položaju koji ometa hod, utvrđuje se kao kod amputacije prstiju.







Amputacija i eksartikulacija




82.


Amputacija palca bez metatarzalne kosti


ispod 20%

83.


Amputacija palca sa metatarzalnom kosti


20%

84.


Amputacija dva ili tri prsta, sa metatarzalnim kostima


30%

85.


Amputacija svih prstiju na jednoj nozi bez metatarzalne kosti, prema stanju ožiljka


20% do 30%

86.


Ako su u pitanju amputacije iz t. 83, 84. i 85. ove liste na objema nogama, procenat se povećava za 10% ili 20%.







B. Donožje







Prelom (fraktura)




87.


Prelom jedne ili više metatarzalnih kostiju, samo ako ima za posljedicu deformaciju stopala i prstiju i otežava hod


20% do 30%




Amputacija i eksartikulacija




88.


Amputacija stopala po Lisfrancku (exarticulatio tarsometatarsea), prema stanju ožiljaka:







a) jedne noge


30% do 40%




b) obje noge


50% do 70%




V. Nožje







Prelom (fraktura)




89.


Prelom jedne ili više tarzalnih kostiju, sa deformacijom stopala


20% do 40%




Amputacija




90.


Amputacija po Chopartu (exarticulatio tarsitransversa) prema stanju ožiljaka:







a) na jednoj nozi


40% do 50%




b) na objema nogama


60% do 80%




G. Skočni zglob







Ograničena pokretljivost (kontraktura)




91.


Kontraktura stopala u ekvinusu, prema stepenu


20% do 30%

Ako su promjene obostrane, procenat se povećava za 20%.

92.


Kontraktura stopala u kalkaneus položaju:







a) na jednoj nozi


30%




b) na objema nogama


50%




Ukočenost (ankiloza)




93.


Ankiloza skočnog zgloba:







a) pod pravim uglom


20%




b) u nepovoljnom položaju pod bilo kojim drugim uglom


30% do 60%




v) obostrano


50% do 70%




Amputacija i eksartikulacija




94.


Amputacija u skočnom zglobu po Pirogevu:







a) na jednoj nozi


60%




b) na objema nogama, prema oštećenju hoda


80% do 100%







II kategorija

95.


Eksartikulacija u skočnom zglobu:







a) na jednoj nozi


60%




b) na objema nogama, prema oštećenju hoda


80% do 100%







II kategorija




D. Potkoljenica







Prelom (fraktura)




96.


Dobro srasli prelomi potkoljenice bez atrofije mišića, sa sačuvanom pokretljivošću susjednih zglobova:







a) bez skraćenja


ispod 20%




b) sa skraćenjem do 3 cm


20%




v) sa skraćenjem preko 3 cm


30%

97.


Loše srasli prelomi potkoljenice:







a) sa skraćenjem do 3 cm


30%




b) sa skraćenjem preko 3 cm, a prema stepenu skraćenja


30% do 40%

98.


Loše srasli prelomi potkoljenice sa deformacijom, sa devijacijom stopala, velikim dubokim ožiljcima, atrofijom mišića, stalnim otokom, prema stepenu gubitka funkcije hoda ili oštećenje funkcije susjednih zglobova


40% do 50%

99.


Ako su promjene iz t. 96. do 98. obostrane, procenat se povećava za 20% ili 30%.







Lažni zglob (pseudoartroza)




100.


Lažni zglob potkoljenice prema težini slučaja:







a) na jednoj nozi


50% do 60%




b) na objema nogama


70% do 100%







II kategorija




Amputacija




101.


Amputacija u potkoljenici:







a) jedne noge


70%




b) obje noge


100%







II kategorija

102.


Amputacija obje potkoljenice, sa kratkim ili zgrčenim patrljcima nepodesnim za proteze, ili sa ograničenim pokretima u koljenu


100%







I kategorija




B. Čašica







Lažni zglob




103.


Lažni zglob čašice ili patelektomija, prema stepenu oštećenja funkcije zgloba:







a) jedne noge


20% do 30%




b) obje noge


40% do 50%




E. Koljeno







Ograničena pokretljivost (kontraktura)




104.


Kontraktura koljena desmogenog ili artorogenog porijekla, sa mogućnošću ekstenzije, prema stepenu moguće ekstenzije:







a) od 150 do 170 stepeni


20% do 40%




b) ispod 150 stepeni


50% do 60%

Za obostranu kontrakturu koljena procenat se povećava za 20% ili 30%.

105.


Artroplastika i vještački koljeni zglob 40% do 60%




Za obostranu artroplastiku i vještački zglob procenat se povećava za 20% ili 30%.




Potpuna ukočenost (ankiloza)




106.


Ankiloza koljena u povoljnom položaju opruženom ili skoro opruženom:







a) jedne noge


40%




b) obje noge


70%

107.


Ankiloza koljena u lošem položaju (u fleksiji od 150 stepeni do potpune fleksije) zavisno od ugla:







a) jedne noge


50% do 60%




b) obje noge


70% do 100%







II kategorija




Labav zglob




108.


Labav zglob koljena, prema stepenu oštećenja funkcije


20% do 40%




Ž. Butnjača







Prelom (fraktura)




109.


Prelom butne kosti sa skraćenjem do 3 cm bez atrofije mišića i kontrakture zglobova


20%

110.


Prelom butne kosti, sa skraćenjem preko 3 do 6 cm 20% do 40%




Ako pored skraćenja postoji deformacija ili kontraktura u susjednim zglobovima, procenat se povećava za 10% ili 20%.

111.


Prelom butne kosti sa skraćenjem preko 6 cm 50% do 60%




Ako pored skraćenja postoji deformacija ili kontraktura u susjednim zglobovima, procenat se povećava za 10% ili 20%.

112.


Loše srastao prelom vrata butne kosti, prema stepenu oštećenja funkcije


40% do 60%.

Ako su oštećena oba susjedna zgloba, procenat se povećava za 20%.




Lažni zglob (pseudoartroza)




113.


Lažni zglob butne kosti


60% do 70%

Ako su promjene obostrane, procenat se povećava za 20%.

114.


Lažni zglob vrata butne kosti


60% do 80%

Ako su promjene obostrane, procenat se povećava za 20%.




Amputacija i eksartikulacija




115.


Eksartikulacija u koljenu:







a) jedne noge


80%




b) obje noge


100%







I kategorija

116.


Amputacija u nivou butine:







a) jedne noge


90%




b) obje noge


100%







I kategorija




Z. Kuk







Kontraktura




117.


Ograničena pokretljivost u zglobu kuka


20% do 40%

Ako su promjene obostrane, procent se povećava za 20% ili 30%.

118.


Ograničena pokretljivost kuka, noga u fleksiji, prema stepenu fleksije ili noga u abdukciji, unutrašnjoj ili spoljnoj rotaciji ili drugom nepovoljnom položaju


40% do 60%

Ako su promjene obostrane, procent se povećava za 20% ili 30%.

119.


Vještački zglob kuka


40% do 60%




Ukočenost (ankiloza)




120.


Ankiloza kuka:







a) u povoljnom položaju


50%




b) u nepovoljnom položaju


60% do 70%




v) oba kuka u ma kom položaju


100%







I kategorija




Eksartikulacija




121.


Eksartikulacija u kuku:







a) jedne noge


100%







II kategorija




b) obje noge


100%







I kategorija




Kombinovana amputacija (ruka i noga)




122.


Amputacije jedne ruke i jedne noge ili potpuna neupotrebljivost jedne ruke i jedne noge


100%







I kategorija




I. Živci




123.


Paraliza cijelog lumbosakralnog pleksusa


90%

124.


Obostrana paraliza lumbosakralnog pleksusa


100%







I kategorija

125.


Paraliza ishijadičnog živca


60%

126.


Pareza ishijadičnog živca


20% do 50%

127.


Paraliza n. peroneusa


40%

128.


Pareza n. peroneusa


20% do 30%

129.


Paraliza n. tibialisa


50%

130.


Pareza n. tibialisa


30%

131.


Paraliza n. femoralisa


50%

132.


Pareza n. femoralisa


30%

133.


Ako su paralize, odnosno pareze iz t. 125. do 132. ove liste obostrane, procent se povećava za 20% do 30% za oštećenje perifernih živaca donjih ekstremiteta (t. 125. do 132) ocjena procenta vojnog invaliditeta se vrši na osnovu nalaza neurologa ili fizijatra i elektromiografskog nalaza koji će omogućiti ocjenu stepena funkcionalnog oštećenja ili ispada.







J. Krvni sudovi




134.


Aneurizme manjih arterija šake ili stopala, jedne arterije podlaktice ili potkoljenice i dr. ako ne izazivaju veće funkcionalne smetnje


20%

135.


Aneurizme obje arterije šake ili stopala


30% do 40%

136.


Aneurizme obje arterije podlaktice ili potkoljenice


30% do 50%

137.


Aneurizme art. femoralis ili art. popliteae


40% do 60%

138.


Aneurizme art. axilaris ili art. brachialis


50% do 70%

139.


Aneurizme art. carotis:







a) eksterne


50%




b) interne


70% do 80%

140.


Aneurizme važnih i teže pristupačnih arterija za hiruršku intervenciju, kao art ili asa, femoralis iznad račve, axilaris, subclaciae, ocjenjuju se prema težini slučaja


50% do 80%

141.


Proširenje vena na nozi, većeg stepena (varices)


20% do 30%

142.


Proširenje vena na nozi sa grizlicama i edemom


30% do 50%

143.


Elefantijaza kao posljedica limfnog zastoja noge


30% do 50%

144.


Tromboflebitis sa elefantijazom kao posljedicom ranjavanja ili kao komplikacija u postoperativnom toku:







a) na jednoj nozi


30% do 50%




b) na objema nogama


40% do 70%

145.


Ako su promjene iz t. 141. do 143. obostrane, procenat vojnog invaliditeta, zavisno od stepena oštećenja, povećava se za 10% ili 20%.







GLAVA III - GLAVA







A. Lobanja i mozak

Link 1 --
Link 2 -- Link 3 -- Link 4 --
Link 5 -- Link 6 -- Link 7


146.


Skalpirana koža na glavi, većih razmjera


20% do 40%

147.


Fraktura lobanje, bez koštanih defekata i bez nervnih poremećaja


ispod 20%

148.


Fraktura lobanje, sa defektom kosti ili impresijom, bez nervnih poremećaja, zavisno od veličine i lokalizacije defekta, odnosno impresije


20% do 30%

149.


Povreda lobanje, sa ili bez frakture, ali sa pojavama traumatske encefalopatije, prema težini:







a) lake pseudoneurastenične pojave


20% do 30%




b) izražene pseudoneurastenične pojave


40% do 60%




v) teške pseudoneurastenične pojave


70% do 90%

Traumatska encefalopatija priznaje se samo ako postoje objektivni znaci i pozitivni laboratorijski nalazi.

Subjektivni sindrom ne cijeni se kao posttraumatska encefalopatija. Za ocjenjivanje procenta vojnog invaliditeta po ovoj tački neophodno je uraditi: fudus, EEG, psihičko testiranje i kompjuterizovanu tomografiju mozga.

150.


Klinički utvrđena epilepsija nastala usljed povrede ili bolesti:







a) kad su napadi rijetki


20% do 30%




b) kad su napadi česti, jednom do tri puta mjesečno


40% do 60%




v) kad su napadi vrlo česti, jednom do tri puta nedjeljno


60% do 80%




g) kad su napadi veoma česti, jednom ili više puta dnevno


80% do 100%







I kategorija




d) ako uz epileptične napade, bez obzira na njihovu učestalost, postoje trajne psihičke promjene koje teško kompromituju socijalno ponašanje bilo zbog poremećaja u inteligenciji, bilo zbog karakternih poremećaja, procent se povećava za 40% do 60%, a u najtežim slučajevima iznosi


100%







I kategorija

Procenat vojnog invaliditeta po ovoj tački može se utvrđivati nakon obavezno sprovedene bolničke opservacije na neurološkom odjeljenju sa utvrđenim svim elementima bitnim za ocjenu procenta invaliditeta (uzrok, učestalost napada i stepen psihičkih promjena).

Ako su ovi uslovi ispunjeni, ocjena se može dati i u toku liječenja.




B. Vilica




151.


Prelom gornje vilice, sa deformacijom prema stepenu


20% do 50%

152.


Loše srastao prelom donje vilice, sa poremećenom artikulacijom preostalih zuba, prema težini


20% do 30%

153.


Prelom donje vilice, sa ograničenjem otvaranja usta između:







a) 30 mm i 20 mm


20% do 30%




b) 20 mm i 10 mm


40% do 50%




v) maksimalno otvaranje ispod 10 mm, pa do potpunog sastavljanja zuba gornje i donje vilice


50% do 80%

154.


Pseudoartroza donje vilice privremeno


30% do 50%

155.


Pseudoartroza donje vilice, sa većim defektom koštanog masiva zajedno sa zubima, tako da otežava ili potpuno onemogućuje protezu ili žvakanje prema težini


50% do 80%




V. Oči




156.


Gubitak jednog oka, potpun gubitak vida jednog oka ili veoma veliko smanjenje vida (oštrina vida manja od 0,05)


50%

Ako je vid na jednom oku izgubljen a na drugom smanjen, procent od 50% povećava se za 10% za svakih 0,20 smanjenja vida. Za smanjenje vida na drugom oku za 0,40 od 50% na 70% itd.

Na isti način ocjenjuje se i umanjenje vida na oba oka (na primjer VOD ravno 0,80 VOS ravno 0,60. Ukupan procent iznosi 30% za smanjenje vida za 0,20 na desnom oku i smanjenje vida za 0,40 na lijevom oku.

Smanjenje vida ocjenjuje se pomoću korekcije.

157.


Sljepilo, odnosno gubitak vida na oba oka


100% I kategorija

Pod potpunim gubitkom vida jednog oka podrazumijeva se oštrina vida ispod 0,05.

158.


Bitemporalna hemianopsija, kvadratne binazalne i gornje horizontalne hemianopsije


30%

159.


Veći trajni defekti u vidnom polju na oba oka pod kojima treba podrazumijevati apsolutno paracentralne soktome čiji je najmanji promjer veći od 30 stepeni


30%

160.


Ptoza jednostrana ocjenjuje se prema oštrini vida i vidnom polju


20% do 30%

161.


Lagoftalmus na oba oka ocjenjuje se prema stepenu oštećenja vida


30% do 60%

162.


Stalno suzenje kao posljedica povrede suznog kanala: a) na jednom oku


20%




b) na oba oka


30% do 40%




G. Nos




163.


Gubitak nosa (potpun)


60%

164.


Djelimičan gubitak nosa, prema stepenu oštećenja funkcije i nagrđenosti


20% do 50%




D. Usta i zubi




165.


Ožiljak na ustima koji se ne može operacijom popraviti, a ometa govor, ishranu, ne zadržava pljuvačku itd. prema težini


30% do 60%

Ako se može operacijom popraviti, procenat se određuje privremeno.

166.


Povrede nepca i jezika koje otežavaju gutanje i govor:







a) u manjoj mjeri


30% do 40%




b) u znatnoj mjeri


50% do 80%

167.


Potpun gubitak ili potpuna paraliza jezika


90%

168.


Djelimična paraliza jezika i nepca, sa otežanim govorom i gutanjem


40% do 60%

169.


Gubitak skoro svih zuba:







a) sa mogućom protezom


30%




b) proteza nije moguća


50%

170.


Stalna pljuvačna fistula neoperabilna


20%

171.


Kserostomija (atrofija obje pljuvačne žlijezde)


20% do 40%




Đ. Uši i sluh




172.


Potpun gubitak sluha na oba uha


70%

173.


Obostrano teško oštećenje sluha preko 90% po Fowleru


60%

174.


Obostrana teška nagluvost:







a) ukupni gubitak sluha preko 70%, a do 90% po Fowleru


40%




b) ukupni gubitak sluha 60% do 70% po Fowleru


30%

Ocjenjivanje vojnog invaliditeta vrši se na osnovu otološkog i audiometrijskog nalaza

175.


Gubitak ušne školjke:







a) jednog uva


30%




b) oba uva


50%




E. Nagrđenost (unakaženje)




176.


Nagrđenost se ocjenjuje prema težini nagrđenosti glave i vrata, izuzev u slučaju iz tačke 164. Liste, uzimajući u obzir godine života invalida, i to:







a) nagrđenost


20% do 30%




b) unakaženje, kao teži oblik nagrđenosti


40% do 60%




Ž. Moždani živci




177.


Oštećenje (anosmija) n. olfaktoriusa, obostrano


20%

178.


Paraliza abducensaa ili trohlearisa


30%

179.


Paraliza okulomotoriusaa


40%

180.


Pareza okulomotoriusaa


20% do 30%

181.


Paraliza sva tri živca pokretača oka:







a) na jednom oku


50%




b) na oba oka


60% do 80%

182.


Pareza sva tri živca pokretača oka


30% do 40%

183.


Potpuna paraliza, sa obostranom kompletnom ptozom kapka


100%







II kategorija

184.


Potpuna atrofija vidnog živca:







a) jednog oka


50%




b) oba oka


100%







I kategorija

Nepotpune atrofije vidnog živca ocjenjuju se prema stepenu oštećenja oka.

185.


Paraliza nerva lica:







a) s jedne strane


50%




b) obostrana


70%

186.


Pareza nerva lica


30%

187.


Pareza nerva lica kad se oko zatvara:







a) jedno oko


ispod 20%




b) oba oka


20%

188.


Izolovano nekompenzovano oštećenje vestibularnog aparata:







a) jednog uva


20% do 60%




b) oba uva


30% do 80%

Procenat vojnog invaliditeta određuje se privremeno za dvije godine, poslije čega se ponovo ocjenjuje uz obaveznu elektrospazmografiju i nalaz neurologa.

189.


Oštećenje n. trigeminusa:







a) n. oftalmikusa - senzitivne grane, ako postoje komplikacije u vidu neuroparalitičnog keratitisa i sekundarnog oštećenja vida prema stepenu oštećenja vida


30% do 40%




b) pri potpunom gubitku vida


50%




v) oštećenje motornog dijela trigeminusa, sa trofijom muskulature za žvakanje


30% do 40%

190.


Klinički utvrđena neuralgija n. trigemini:







a) u težim slučajevima


30% do 40%




b) u težim slučajevima sa svakodnevnim napadima


50% do 70%




v) u najtežim slučajevima poslije neuspjelih pokušaja liječenja hirurškim putem


60% do 100%







I kategorija

191.


Oduzetost bulbarnih živaca


30% do 80%

192.


Najteži slučajevi bulbarne paralize


do 100%







I kategorija

193.


Hemipareza:







a) lakšeg stepena


30% do 50%




b) teškog stepena


60% do 70%

194.


Hemiplegija


80% do 100%







I kategorija

Dodatak za njegu i pomoć od strane drugog lica određuje se samo za svježe hemiplegije privremeno za jednu godinu, a trajno ako je u pitanju kontraktura noge u fleksiji, te je hod i pored pomagala nemoguć.

195.


Talamični sindromi:







a) lakšeg stepena


30% do 50%




b) srednjeg stepena


60% do 80%




v) teškog stepena


90% do 100%







II kategorija

Ocjenjivanje vojnog invaliditeta vrši se uz obaveznu hospitalizaciju u neuropsihijatrijskoj zdravstvenoj ustanovi.

196.


Organski traumatski psihosindrom, prema težini psihičkih poremećaja:







a) izraženi poremećaji


50% do 60%




b) teški poremećaji


70% do 100%







I kategorija

Ocjenjivanje vojnog invaliditeta vrši se na osnovu dokaza o neposrednoj vezi između povrede mozga i psihičkih poremećaja. Procenat vojnog invaliditeta određuje se na osnovu detaljnog ispitivanja psihičke funkcije (stanje intelektualnih funkcija, pamćenje, pažnja, efektivne promjene itd.)

197.


Afazije, bez drugih poremećaja:







a) motorne


20% do 40%




b) mješovite ili senzorne


30% do 60%

198.


Teška afazija sa izraženim psihičkim poremećajima


60% do 100%







II kategorija

199.


Multipla skleroza:







a) srednje teški slučajevi


70%




b) teški slučajevi


80% do 90%




v) najteži slučajevi


100%







II ili I kategorija

200.


Parkinsonizam, ako se njegov početak može pouzdano dovesti u vezu sa encefalitisom, egzogenom intoksikacijom ili težom povredom mozga:







a) lakšeg stepena


20% do 30%




b) srednjeg stepena


40% do 60%




v) težeg stepena


70% do 100%







II kategorija




g) najtežeg stepena


100%







I kategorija

GLAVA IV - KIČMA I KIČMENA MOŽDINA

201.


Hernija intervertebralnog diska, ako se ispoljila neposredno poslije verifikovane traume i sprovedenog stacionarnog liječenja i ako postoje trajna oštećenja korjenova lumbosakralnog ili cervikobrahijalnog pleksusa;







a) lakšeg oblika, sa lakšim oštećenjem motoliteta i senzibiliteta


20% do 30%




b) teškog oblika


40% do 50%




v) teškog oblika, sa izraženim oštećenjem, motoliteta, atrofijama i trofičnim pojavama iz određene radikularne zone ili segmenta kičmene moždine


60% do 100%







II kategorija

202.


Spondilatroza i spondilartrit, ako postoje promjene utvrđene rendgenskim pregledom:







a) bez poremećaja funkcije kičmenog stuba


ispod 20%




b) sa oštećenjem funkcija kičmenog stuba i neurološkim ispadima


20% do 50%




v) sa teškim oštećenjem funkcije kičmenog stuba


60% do 100%







II kategorija

203.


Svježe frakture kičmenih pršljenova, bez nervnih poremećaja, prve dvije godine povremeno.




204.


Konsolidovane frakture kičmenih pršljenova, bez nervnih poremećaja, poslije dvije godine trajno:







a) sa manjim deformacijama


20% do 30%




b) sa većim deformacijama


40% do 50%

205.


Konsolidovane frakture kičme, sa paraparetičnim pojavama, za prve dvije godine povremeno, a poslije trajno:







a) lakšeg stepena


40% do 70%




b) težeg stepena (hod moguć pomoću pomagala)


80% do 100%







II kategorija

206.


Konsolidovane frakture kičme sa flakcidnom paraplegijom ili spastičnom paraplegijom u fleksiji - trajna nepokretnost i vezanost za postelju


100%







I kategorija

207.


Konsolidovane frakture cervikalnog dijela kičme sa lezijom cervikalne medule i paretičnim pojavama na gornjim i donjim ekstremitetima:







a) lakši oblici


40% do 50%




b) izraženi oblici


60% do 70%




v) teži oblici


80% do 100%







II kategorija




g) najteži oblici - invalid nepokretan i ne može da se služi rukama


100%







I kategorija

208.


Cerebralni ataktički sindrom poslije traume (za prve dvije godine privremeno, a poslije trajno):







a) laki oblici


20% do 30%




b) umjereno izraženi oblici


40% do 60%




v) teži oblici


70% do 90%




g) najteži oblici - nemogućnost kretanja usljed atakcija


100%







I kategorija

209.


Klinički utvrđen polineuristički sindrom do stabilizacije se ocjenjuje privremeno, a poslije trajno:







a) laki oblici, sa diskretnim oštećenjem motoliteta


20% do 40%




b) srednje teški oblici, umjerena oštećenja motoliteta


50% do 60%




v) teški oblici, sa izraženim oštećenjem motoliteta, senzibiliteta i trofike, hod moguć pomoću pomagala


70% do 100%







II kategorija




g) najteži oblici, teška oštećenja motoliteta sa atrofijom, teškim trofičnim smetnjama i potpunom uzetošću ekstremiteta - invalid nepokretan


100%







I kategorija

Ocjena procenta vojnog invaliditeta za stanje iz t. 205. do 209. vrši se na osnovu elektromiografskog nalaza i mišljenja neurologa i fizijatra, a po potrebi i bolničke obrade na neurološkom odjeljenju.

GLAVA V - GRLO (LARYNX)

210.


Suženost grla, sa otežanim disanjem poslije povrede


20% do 40%

211.


Suženost grla usljed povrede grkljana ili dušnika, sa otežanim disanjem u velikoj mjeri (disponija i bez napora) prema težini


50% do 80%

212.


Posebno stalno nošenje kanile


80%

213.


Oduzetost grla:







a) jednostrana


20% do 40%




b) obostrana


50% do 70%

214.


Tuberkuloza grla ocjenjuje se kao otvorena tuberkuloza pluća


50% do 100%







II kategorija

GLAVA VI - ŽDRIJELO (PHARYNX)

215.


Oduzetost ždrijela, prema težini


20% do 50%

216.


Suženje jednjaka







a) bez potrebe bužiranja


20% do 40%




b) uz potrebu stalnog bužiranja (kalibar suženja, učestalost bužiranja, poremećaj ishrane, opšte stanje)


50% do 70%

217.


Jednjak sasvim zatvoren, ishrana kroz gastričnu fistulu (gastrostomija), prema težini opšteg stanja, uhranjenosti i inkontinenciji fistule


80% do 100%







II kategorija

GLAVA VII - GRUDNI KOŠ (THORAX)

218.


Prelom grudne kosti


ispod 20%

219.


Prelom rebara konsolidovani, bez znatnije deformacije grudnog koša


ispod 20%

220.


Prelom rebara loše konsolidovan, sa većim deformacijama grudnog koša:







a) bez reperkusija izraženih na srcu i plućima


20% do 40%




b) ako istovremeno postoji respiratorna ili srčana insuficijencija, prema težini insuficijencije


50% do 100%







II kategorija

221.


Pleuropulmonalna fistula kao posljedica pyothoraxa


30% do 50%

222.


Pleuropulmonalna skleroza kao posljedica ranjavanja, deformacije grudnog koša, iskrivljenosti kičme sa umjerenom respiratornom insuficijencijom, ali bez srčane insuficijencije


20% do 40%

223.


Obimna pleuropulmonalna skleroza, plućna bronhiektazija i druge hronične plućne suparacije, znatnije deformacije grudnog koša (fibrothorax), teža iskrivljenost kičmenog stuba, sa razvijenom respiratornom insuficijencijom (disponeja, cijanoza); srčanom insuficijencijom (cor pulmonale chronicum) ili amiloidozom, prema težini


50% do 100%







II kategorija

Za ocjenjivanje procenta vojnog invaliditeta po ovoj tački neophodno je izvršiti testove ergospirometrije i analizu gasova u krvi.

224.


Unakaženost dojki većeg stepena


20% do 30%

225.


Gubitak jedne dojke


30%

226.


Gubitak obje dojke


50%

GLAVA VIII - KARLICA (PELVIS)

227.


Dobro konsolidovani prelom karličnih kostiju, bez oštećenja funkcije


ispod 20%

228.


Konsolidovani prelom karličnih kostiju, kao i dislokacija simfize, sa lakšim i srednje teškim tegobama pri hodu, bez komplikacija na ostalim organima karlične duplje


20% do 40%

229.


Konsolidovani prelom karličnih kostiju, sa istovremenom povredom susjednih organa - procent se određuje za najviše oštećeni organ i povećava se od 10% do 30%, prema težini svih povreda.




GLAVA IX - NEUROZE I PSIHOZE

230.


Klinički utvrđeni neurotski poremećaji







a) lakši


ispod 20%




b) teški (anksiozno depresivne, fobično opsesivne i fiksirne konverzivne neuroze)


20% do 60%

Procent vojnog invaliditeta određuje se privremeno do pet godina, a poslije trajno.

231.


Klinički utvrđene psihoze:







a) endogene (šizofrenija, manična depresivna psihoza)


60% do 80%




b) egzogene (psihogena psihoza, konfuzno-delirantna stanja, reaktivna depresija)


60% do 80%

Procent vojnog invaliditeta se određuje privremeno do pet godina, a poslije trajno.

232.


Neuroze i psihoze koje su se prvi put ispoljile pod okolnostima vršenja vojne službe, a za koje je utvrđeno da se ne mogu više otkloniti ili ublažiti psihoterapijskim i drugim postupcima, niti poslije dugog stručnog liječenja, uzimaju se u obzir kao osnov za utvrđivanje procenta vojnog invaliditeta kao bolesti na čije su nastajanje napori pod tim okolnostima znatno uticali.




Pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta, pored težine bolesti, uzimaju se u obzir trajanje i vrsta tegoba kojima je invalid bio izložen.

Za neuroze i psihoze čije se prve pojave nisu ispoljile u okolnostima navedenim u ovoj tački ili najkasnije u roku od šest mjeseci od dana prestanka tih okolnosti, odnosno u roku od 30 dana po otpuštanju iz oružanih snaga, ne utvrđuje se vojni invaliditet.

233.


Za psihopatiju utvrđuje se vojni invaliditet samo u slučaju neurotske i psihotične dekompenzacije (t. 230. i 231).




GLAVA X - TUBERKULOZA




A. Tuberkuloza pluća




234.


Potpuno izliječena ili kalcificirana žarišta u hilusu ili plućima, manjeg obima, manje priraslice pleure


ispod 20%

235.


Inaktivna (ožiljna) pluća tuberkuloza srednjeg i većeg obima:







a) bez respiratorne i kardiovaskularne insuficijencije


20% do 30%




b) sa obliterisanim pleuralnim sinusima prema stepenu oštećenja respiratorne funkcije


30% do 50%

236.


Aktivna jednostrana plućna tuberkuloza ili plućne maramice sa izlivom, pulmonalne ili pleuralne fistule sa empiemom


60% do 80%

237.


Obostrana ili ekstenzivna jednostrana aktivna (otvorena ili zatvorena) tuberkuloza pluća, progresivna ali još uvijek pristupačna liječenju i razne pulmonalne i pleuralne fistule sa empiemom i opštom tjelesnom slabošću većeg stepena


80% do 100%







II kategorija

238.


Progresivna raširena aktivna obostrana plućna tuberkuloza sa razvijenom kaheksijom i drugim teškim komplikacijama (respiratorna, kardiovaskularna i slična insuficijencija, amiloidoza, itd.)


100%







I kategorija

239.


Stanje poslije operativnih intervencija na grudnom košu zbog tuberkuloze pluća cijeni se zavisno od vremena proteklog od operativnog zahvata, vrste i veličine istog, kao i od funkcionalnog oštećenja preostalih dijelova:







a) ekscizija tuberkuloma i kazeoznih ognjišta, resekcija 1-2 segmenta, gornja torakoplastika do četiri rebra


40% do 60%




b) lobektomija torakoplastika pet do sedam rebara, davernostomija


50% do 70%




v) pulmektomija, toraklopastika osam ili više rebara


60% do 80%

U prvoj godini poslije operacije procenat se povećava za 20%, zavisno od kardiorespiratorne funkcije, uz obaveznu kontrolu na komisiji najkasnije šest mjeseci po operativnom zahvatu.




B. Tuberkuloza kostiju i zglobova




240.


Kod aktivne tuberkuloze kostiju i zglobova za vrijeme evolucije, i to kod lokalizacije na kičmi, sakrolijačnom zglobu, kuku i koljenu:







a) ako invalid nije potpuno imobilan


60% do 100%







II kategorija




b) ako je imobilan


100%







I kategorija

241.


Kod tuberkuloze ostalih kostiju i zglobova koji nisu navedeni u tački 239. procenat vojnog invaliditeta utvrđuje se prema važnosti organa i aktivnosti procesa.




242.


Po izliječenom procesu tuberkuloze kostiju i zglobova, posljedice takvog oboljenja ocjenjuju se kao kod traume odgovarajućih organa, s tim što se procenat vojnog invaliditeta povećava za 10% do 30%, a zavisno od prirode oboljenja, kvaliteta izlječenja i potrebe prvenstvene imobilizacije.







V. Tuberkuloza ostalih organa




243.


Kod tuberkuloze organa procent vojnog invaliditeta utvrđuje se kao kod drugih oboljenja, odnosnog organa, uzimajući u obzir tuberkuloznu prirodu procesa i opšte zdravstveno stanje.







G. Zajedničke odredbe o tuberkulozi




Pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta kod tuberkuloze ne primjenjuje se, po pravilu, princip pogoršanja, nego se smatra da je bolest nastala pod okolnostima vršenja vojne službe. Ako se utvrdi da je tuberkulozno oboljenje organa postojalo i prije početka tih okolnosti, da nije bilo potpuno izliječeno ili da je povlačilo invaliditet za više od 20%, prema ovoj listi utvrđuje se procent vojnog invaliditeta samo za nastalo pogoršanje. Smatra se da je oboljenje postojalo prije, a u okolnostima vršenja vojne službe je samo pogoršano ako je aktivan proces utvrđen prije isteka šest nedjelja od dana nastanka tih okolnosti, odnosno ako je utvrđeno stanje medicinski očigledno starijeg datuma (stanje poslije hirurško-resekcionih ili kolapsnih metoda, stari fibrozni procesi, ožiljci od fistula i ankiloze kod koštane tuberkuloze itd.). Pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta kod tuberkuloze nastale u vezi sa ranom, povredom ili ozljedom, smatra se da uzročna veza između njih i tuberkuloze postoji ako se utvrdi da postoji tuberkulozno oboljenje na povrijeđenom organu, odnosno povrijeđenom dijelu tijela, kao i da su prvi znaci bolesti nastali po isteku šest nedjelja, a najkasnije po isteku šest mjeseci od dana ranjavanja, povrede ili ozljede.

Procent za tuberkulozu pluća privremeno se utvrđuje do pet godina uz kontrolu svakih šest mjeseci, a poslije pet godina utvrđuje se trajni procent, a za tuberkulozu kostiju privremeni procent utvrđuje se do pet godina.

GLAVA XI - SRČANA OBOLjENjA

A. Kompenzovana srčana oboljenja bez razvijenih znakova zastoja u plućima ili u velikom krvotoku

244.


Preležana reumatska groznica sa i bez znakova karditisa ocjenjuje se privremeno na godinu dana


60%




Poslije toga, ako nema znakova oštećenja na srcu


20%

245.


Organska oboljenja srčanih zalizaka zavisno od težine anatomskog oštećenja zaliska i srčanog mišića i prema stepenu uvećanja srca:







a) bez znatnijeg uvećanja srca i bez pojave srčane dekompenzacije


30%




b) prema stepenu povećanja srca i težine anatomskog oštećenja srčanih zalizaka bez znakova sub, odnosno dekompenzacije srca


30% do 50%

246.


Oštećenje srčanog mišića i perikarda (koronarna i ostala) ili teški poremećaji ritma, prema težini


40% do 70%

Veličina i težina oštećenja srčanih zalizaka, srčanog mišića i perikarda i stepen povećanja srca dokazuju se i utvrđuju, osim kliničkog pregleda, obavezno rendgenološki i elektrokardiografski, a po potrebi i polime-hanokardiografski, exokardiografski, egometrijski, radioizotopima, kateterizacijom srca i drugo.




B. Dekompenzovana srčana oboljenja sa znacima zastoja u plućima ili u velikom krvotoku




247.


Početna srčana insuficijencija, sa umjereno razvijenim plućnim zastojem ili umjerenim uvećanjem jetre, ali takva koja se dobro popravlja liječenjem


60% do 80%

248.


Potpuno razvijena srčana insuficijencija:







a) koja se nedovoljno popravlja liječenjem i koja isključuje svaki fizički napor


80% do 100%







II kategorija




b) u najtežim slučajevima


100%







I kategorija

249.


Ako se radi o posttraumatskoj penetrirajućoj (ubod, metak i sl.) ili nepenetrirajućoj povredi (udar u predjelu srca, srčani udar, gnječenje i sl.) srca sa povredom i oštećenjem srčanih zalizaka perikarda ili srčanog mišića, kao i nakon izvršene operacije na srcu procenti u t. 245. i 246. mogu se povećavati za 10% do 30%, a najviše do


100%







II kategorija




V. Hirurški zahvati na srcu




250.


Operativna zamjena valvula:







a) zamjena jedne ili dvije valvule u sinusnom ritmu bez dekompenzacije srca


30% do 60%




b) zamjena jedne ili dvije valvule sa apsolutnom aritmijom komore uz povremenu dekompenzaciju


80%




v) zamjena sve tri valvule


100%







II kategorija




g) sa stalnom srčanom dekompenzacijom


100%







I kategorija




G. Opšte odredbe za srčana oboljenja




Involutivne i staračke promjene kardiovaskularnog aparata ne uzimaju se u obzir pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta. Pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta za organska oboljenja srčanih zalizaka i miokarda koja su nastala pod okolnostima vršenja vojne službe, ili najdalje u roku od tri mjeseca po završetku rata, uzima se u obzir cjelokupno oštećenje srca.

GLAVA XII - TRBUH (ABDOMEN)

251.


Fistule na želucu usljed povrede, prema veličini fistule i reperkusija na opšte stanje, privremeno


50% do 100%







II kategorija

252.


Smetnje u crijevnoj pasaži kao posljedica povrede ili ulkusne bolesti, bez stenotičnih pojava


20% do 40%

253.


Smetnje praćene stenotičnim promjenama na pilorusu ili bilo kom dijelu digestivnog trakta prema težini


30% do 60%

254.


Za akutne ulkusne bolesti, verifikovane rendgenološki i gastroskopski određuje se privremno na jednu godinu


60%

255.


Postoperativne smetnje, kao i stanje poslije resekcije želuca (po bilo kojoj metodi)


30% do 60%

256.


Teške pothranjenosti i postoperativni malapsorpcioni sindrom


60% do 80%

257.


Stalni anus praeternaturalis, prema kontinenciji


80% do 100%







II kategorija

258.


Strekoralne fistule uzane, defekcija normalna, opšte zdravstveno stanje dobro, privremeno


20% do 40%

259.


Fistule široke, visoko na tankom crijevu, sa teškim pojavama denutacije, privremeno


70% do 100%







II kategorija

260.


Strekoralne fistule široke, niske bez znatnijeg uticaja na opšte zdravstveno stanje, privremeno


40% do 70%

261.


Fistule analne, prema težini


20% do 40%

262.


Inkontinencija ili suženje analnog sfinktera, prema težini slučaja


40% do 100%







II kategorija

263.


Kila nastala na mjestu povrede, privremeno


20% do 40%

Netraumatične kile ne uzimaju se u obzir pri ocjenjivanju vojnog invaliditeta.

264.


Eventracije poslije povrede, prema težini privremeno, ako se mogu operacijom otkloniti


30% do 60%

265.


Povreda jetre - prema posljedicama


30% do 60%

266.


Hronični hepatitis - prema znacima oštećenja funkcije jetre


30% do 60%

267.


Za akutni hepatitis određuje se privremeno za dvije godine


60%




a poslije toga, ukoliko nema oštećenja jetre


ispod 20%

268.


Ciroza infektivnog hepatita, u kompenzovanom stanju


60%

269.


Ciroza jetre, sa znacima dekompenzacije


70% do 100%







II kategorija

270.


Žučne fistule nastale poslije povrede žučnih puteva (privremeno, ako su operabilne), prema težini


20% do 80%

271.


Nedostatak slezine poslije traume (privremeno za dvije godine)


30%




Poslije dvije godine, ako nema znakova oštećenja hematopojeza


ispod 20%

GLAVA XIII - UROPOETIČNI ORGANI

272.


Stanje poslije preboljelog akutnog difunog glomerulonefritisa ocjenjuje se privremeno za jednu godinu


60%

273.


Jednostrani hronični, pielonefritis, prema težini


20% do 40%

274.


Obostrani hronični pielonefritis


40% do 70%




Kod znatnih oštećenja funkcije bubrega ocjenjivanje se vrši kao kod nefrita.




275.


Lakši oblici hroničnog nefrita (umjerena albuminurija sa manjim promjenama u sedimentu bez drugih renalnih ili opštih poremećaja


20% do 30%

276.


Srednje teški oblici nefrita ili nefroza:







a) sa obilnom albuminurijom, sa teškim promjenama u sedimentu, umjerenim edemima, umjerenom hipertenzijom, hipostenurijom bez azotne retencije, manjim promjenama na očnom dnu


40% do 60%




b) sa lako povećanom azotnom retencijom, hipertenzijom i izraženim promjenama na očnom dnu


60% do 80%

277.


Teški oblici nefrita (izostenurije) azotna retencija, masivni i rezistentni edemi, teška hipertenzija sa uvećanjem srca, edem papile optičkog živca


80% do 100%







II kategorija

278.


Najteži oblici zatajivanja funkcije bubrega koji zahtijevaju trajnu hemodijalizu ili po izvršenoj transplantaciji bubrega


100%







I kategorija

279.


Nefrektomija:







a) ako je drugi bubreg zdrav


50%




b) ako postoji lakše oštećenje preostalog bubrega


60%




v) ako postoji srednje teško oštećenje preostalog bubrega


70% do 80%




g) ako postoji teško oštećenje preostalog bubrega


90% do 100%







II kategorija




d) ako oboljenje zahtijeva trajnu hemodijalizu


100%







I kategorija

280.


Aktivna tuberkuloza bubrega:







a) jednog bubrega, privremeno


60% do 90%




b) oba bubrega, privremeno


80% do 100%







II kategorija




v) u najtežim slučajevima


100%







I kategorija

281.


Cistit hronični traumatični:







a) prema težini slučaja


20% do 50%




b) u najtežim slučajevima, sa stalnom inkontencijom, skvrčenom bešikom i polipozom


60% do 80%

282.


Mokraćne fistule uretera, bešike ili uretre, kroz koje stalno curi mokraća, privremeno


40% do 80%

283.


Suženje mokraćnog kanala, prolazno za bužije i daje se širiti


20% do 40%

284.


Teško prolazna suženja (filiformna) sa čestim retencijama, prema težini slučaja


50% do 80%

Ako postoji komplikacija bešike ili bubrega, procenat se utvrđuje prema procentu iz tačke u kojoj se predviđa odgovarajuća komplikacija.

GLAVA XIV - GENITALNI ORGANI




A. Muški




285.


Ablatio penis totalis


80%

286.


Ablatio penis totalis ako se komplikuje sa stenezom orificijuma


100%







II kategorija

287.


Eppididimitis hronica bilateralis sa izospermijom


20%

289.


Ablatio testis, obostrano:







a) bez sekundarnih distrofičnih pojava


50%




b) sa sekundarnim distrofičnim pojavama


70%

290.


Ablatio penis et testicularum (amasculatio totalis)


100%







II kategorija

291.


Haematocoele, privremeno


20%

292.


Posttraumatska atrofija testisa


30%




B. Ženski




293.


Gubitak jednog ovarija


20%

294.


Gubitak oba ovarija


80%

295.


Gubitak uterusa ili jednog ovarija i uterusa


60%

296.


Gubitak oba ovarija sa uterusom


80%

297.


Oštećenje vulve i vagine, prema težini


20% do 50%

GLAVA XV - RAZNE DRUGE OZLjEDE I BOLESTI

298.


Šećerna bolest (diabetes mellitus) ocjenjuje se po pravilu prema stepenu intolerancije na ugljene hidrate, i to:







a) lakši oblici (bez pothranjenosti, bez glukozurije, pri odgovarajućoj dijeti


20% do 30%




b) srednje teški oblici (koji zahtijevaju davanje inzulina za obezbjeđivanje ravnoteže ishrane)


40% do 60%




v) teški oblici, koji se teško regulišu i pored primanja visokih doza insulina (sa pothranjenošću i čestim pojavama acidoze i komplikacijama na drugim organima)


70% do 100%







I kategorija

Pri ocjenjivanju vojnog invaliditeta vodiće se računa i o postojećim komplikacijama (tuberkuloze pluća, kardiovaskularne, nervne i očne).

299.


Oštećenje funkcije pankreasa kao posljedica povrede i ozljede ocjenjuje se prema stepenu oštećenja njegove funkcije:







a) lakši oblici


30%




b) srednji oblici


50%




v) teški oblici


50% do 80%

300.


Hronična malarija sa trajnim posljedicama, prema težini


20% do 40%

301.


Intoksikacija (trovanja) i ozljede od bojnih otrova, radijacijskih oštećenja ili pri nekom naročitom poslu u službi ocjenjivaće se analogno prema ozljedama i posljedicama na pojedinim organima


30% do 100%




I kategorija




302.


Hronični osteomijelitis sa stalnim fistulama, čestim egzacerbacijama


20% do 40%.



Prilog 2.

TABELARNI PRIKAZ VRSTE BOLESTI I UDIO VOJNOG INVALIDITETA



Red.
broj


VRSTA BOLESTI


UDIO VOJNOG INVALIDITETA

Ako su se prve pojave bolesti ispoljile


Ako se bolest pogoršala

1.


Endogene psihoze
(psihoze iz šizofrenog kruga, manično-depresivne psihoze, depresivni poremećaji kod kojih je endogeni faktor značajan u nastanku, te šizoafektivne psihoze).
Prema tumačenju koje se bazira na Desetoj reviziji Međunarodne klasifikacije bolesti, endogene psihoze su stanja u čijem nastanku podjednako učestvuju endogeni, socijalni i faktori psihološkog razvoja, pa se udio vojnog invaliditeta cijeni upravo sa 1/3, odnosno 30% od ukupnog tjelesnog oštećenja izazvanog takvom psihozom.


30%

2.


Neuroze i PTSP
Da bi se PTSP uzeo kao osnov za priznavanje vojnog invaliditeta, moraju biti ispunjeni svi dijagnostički kriterijumi (a, b, c, d, f), a cijeni se po tački 230. Liste.
Akutni PTSP uzima se u obzir ako je njegov početak u roku od tri mjeseca od traumatskog događaja, ali pošto, po pravilu, traje kraće od tri mjeseca i ne ostavlja trajne posljedice, ne dolazi u obzir priznavanje vojnog invaliditeta.
Hronični PTSP je onaj kod kojeg simptomi traju duže od tri mjeseca i koji ostavlja trajne posljedice (invaliditet), ali je udio vojnog faktora jednak udjelu svih ostalih faktora u ukupnom tjelesnom oštećenju (1/2, odnosno 50%).
Izuzetno, PTSP može biti sa odgođenim početkom, kada se prvi simptomi javljaju najranije šest mjeseci od traumatskog događaja, a može biti akutni i hronični. Javlja se relativno rijetko i može se izuzetno uzeti u obzir ako su zadovoljeni svi dijagnostički kriterijumi (a, b, c, d, f) i sa udjelom vojnog faktora od 50%.


50%

3.


Epilepsije
(osim idiopatskih)


od 20% do 100%

4.


Amiotrofična nervna oboljenja i mišićne distrofije, te multipla skleroza


od 20% do 30%

5.


Diskopatije i degenerativna oboljenja kičmenog stuba


od 20% do 30%

6.


Dijabetes


od 20% do 50%


od 20% do 30%

7.


Esencijalne hipertenzije


od 20% do 50%


od 20% do 30%

8.


Urođene srčane mane


isključeno


od 20% do 30%

9.


Ulkusna bolest


od 20% do 50%


od 20% do 30%

10.


Reumatoidni artitis


od 20% do 30%

11.


Alergijska oboljenja i psorijaza


od 20% do 30%

12.


Maligna oboljenja


od 20% do 50%


od 20% do 30%

13.


Za egzogene psihoze primijeniti tumačenje koje se bazira na Desetoj reviziji Međunarodne klasifikacije bolesti, a prema kome se radi o takvim poremećajima koji se javljaju nakon i ne dugo kao odgovor na događaje koji bi pojedinačno ili zajedno u sličnim okolnostima bili izrazito stresogeni gotovo svakom pripadniku kulture iz koje dolazi ta osoba. Trajanje epizode je najmanje jedan dan, ali manje od mjesec dana, sa kasnijim povratkom na premorbidni nivo funkcije organizma. Praktično, ne dolazi u obzir ocjena vojnog invaliditeta zbog suviše kratkog trajanja epizoda i vraćanja u zdravo stanje.

14.