PRAVILNIK O UTVRĐIVANjU PROCENTA VOJNOG INVALIDITETA REPUBLIKE SRPSKE
("Sl. glasnik RS", br. 100/2012, 116/2012 - ispr., 32/2014 i 103/2016)
Član 1
(1) Ovim pravilnikom uređuje se način utvrđivanja procenta (ocjene) vojnog invaliditeta prema stepenu tjelesnog oštećenja nastalog usljed rane, povrede, ozljede ili bolesti zadobijene pod okolnostima relevantnim u smislu propisa iz oblasti boračko-invalidske zaštite.
(2) Odredbe ovog pravilnika primjenjuju se i prilikom utvrđivanja procenta vojnog invaliditeta za tjelesno oštećenje nastalo usljed bolesti koja se pogoršala pod okolnostima iz stava 1. ovog člana, tako što se uzima srazmjeran procenat od cjelokupnog tjelesnog oštećenja u zavisnosti od prirode bolesti, njenog razvoja, trajanja i težine ratnih napora, odnosno napora pri vršenju vojne službe, kao i u zavisnosti od drugih okolnosti koje su u pojedinom slučaju uticale na pogoršanje bolesti.
Član 2
Procenat vojnog invaliditeta utvrđuje se na osnovu odredaba Zakona, ovog pravilnika i Liste procenata vojnog invaliditeta (u daljem tekstu: Lista), koja se nalazi u Prilogu 1. ovog pravilnika i čini njegov sastavni dio.
Član 3
(1) Za organ ili dio tijela koji je u određenoj mjeri oštećen utvrđuje se, po pravilu, procenat vojnog invaliditeta niži od procenta predviđenog u Listi za potpuni gubitak (amputaciju) tog organa, odnosno dijela tijela.
(2) Ako organ, odnosno dio tijela postoji, ali je oštećen toliko da je funkcionalno potpuno neupotrebljiv, može se utvrditi procenat vojnog invaliditeta predviđen u Listi za potpun gubitak (amputaciju) tog organa, odnosno dijela tijela.
Član 4
(1) Ako je vojni invaliditet nastao kao posljedica više rana, povreda, ozljeda ili bolesti, procenti za pojedina oštećenja organizma predviđeni u Listi ne sabiraju se, nego se kao osnov uzima oštećenje sa najvećim procentom, pa se taj procenat povećava za 10% do 30%, s obzirom na uticaj ostalih oštećenja na cijeli organizam, i to samo ako je u Listi predviđeno najmanje 20% za svako od tih oštećenja.
(2) Ako je za najmanje dva oštećenja iz stava 1. ovog člana u Listi utvrđeno od po 50% ili više procenata, a postoji izrazito oštećenje organizma, odnosno više funkcija u organizmu, procenat po oštećenju za koje je u
Listi utvrđen najveći procenat vojnog invaliditeta može se povećati i za preko 30%, a najviše do 100% vojnog invaliditeta - druga kategorija.
(3) Ako postoji četiri ili više oštećenja iz stava 1. ovog člana za koja je u Listi utvrđeno manje od po 50%, a najmanje od po 20%, procenat vojnog invaliditeta za osnovno oštećenje može se povećati i za 40%.
(4) Ako usljed svih oštećenja iz stava 1. ovog člana postoji takav invaliditet zbog čega je vojni invalid nepokretan i nije u stanju da vrši osnovne fiziološke potrebe bez pomoći drugog lica, određuje se 100% vojnog invaliditeta - prva kategorija.
(5) Ako je vojni invaliditet nastao kao posljedica oštećenja organizma usljed više rana, povreda ili ozljeda, ali je za svako od tih oštećenja u Listi predviđeno ispod 20% vojnog invaliditeta, može se utvrditi procenat vojnog invaliditeta od 20% do 30%, ako je usljed svih oštećenja cijeli organizam oštećen za 20%, odnosno 30%.
Član 5
Prilikom ocjene vojnog invaliditeta ožiljci se uzimaju u obzir samo ako ometaju (umanjuju) funkciju nekog organa ili ako su prouzrokovali nagrđenost u smislu tačke 176. Liste.
Član 6
(1) Ako je kod lica bez jednog parnog organa pod okolnostima iz čl. 5. i 7. Zakona došlo do gubitka ili oštećenja drugog parnog organa od najmanje 60%, procenat oštećenja određuje se kao da je oštećenje oba parna organa nastalo pod tim okolnostima, pri čemu se procenat vojnog invaliditeta može odrediti do 100% - prva kategorija.
(2) Ako je jedan parni organ oštećen ili izgubljen pod okolnostima iz čl. 5. i 7. Zakona i po tom osnovu utvrđen procenat vojnog invaliditeta, a drugi parni organ je izgubljen ili oštećen najmanje 60% nezavisno od tih okolnosti, procenat vojnog invaliditeta određuje se za oštećenje, odnosno gubitak oba parna organa i umanjuje za 20%, a ako se za ovakvo oštećenje organizma u Listi predviđa 100% - prva kategorija, određuje se 100% vojnog invaliditeta - druga kategorija.
(3) Kao oštećenje drugog oka u smislu st. 1. i 2. ovog člana smatra se smanjenje funkcije oka za najmanje jednu polovinu (smanjenje vida najmanje 5/10).
Član 7
(1) Procenat invaliditeta za amputiranu nogu ili ruku povećava se za 10% ako je patrljak nepodesan za nošenje proteze.
(2) Vojni invaliditet prve kategorije može se utvrditi samo za oštećenja organizma za koja je u Listi utvrđen procenat vojnog invaliditeta 100% - prva kategorija, kao i u slučajevima iz člana 4. stav 4. i člana 6. stav 1. ovog pravilnika.
Član 8
Ako se u slučaju amputacije ekstremiteta kliničkim posmatranjem i dokumentovanom anamnezom mogu dokazati neurizmi sa bolovima i smetnjama u fantomskom udu ili u slučaju kauzalgije, procenat vojnog invaliditeta može se povećati za 10% do 30%.
Član 9
(1) Licu koje je kao maloljetnik ili kao ratni zarobljenik bilo izloženo teškim životnim uslovima za vrijeme rata i zbog toga zadobilo oštećenje organizma psihosomatskog karaktera, ukupan procenat invaliditeta utvrđen u skladu sa ovim pravilnikom i Listom može se povećati za 10% ili 20%.
(2) Vojnom invalidu koji je u vrijeme nastanka invaliditeta bio maloljetan, a kod koga je usljed oštećenja organizma po kome mu je utvrđen vojni invaliditet nastupilo psihosomatsko oštećenje (poremećaj), i to najkasnije u roku od godinu dana od nastanka invaliditeta, procenat vojnog invaliditeta utvrđen u Listi može se povećati za 10% ili 20%.
(3) Procenat vojnog invaliditeta povećan u smislu st. 1. i 2. ovog člana može da iznosi najviše 100% - druga kategorija.
Član 10
(1) Pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta povodom pogoršane bolesti i bolesti nepoznate ili multifaktorijalne etiologije uzima se odgovarajući procenat od cjelokupnog oštećenja organizma, odnosno udio vojnog invaliditeta u ukupnom oštećenju organizma, s obzirom na prirodu bolesti, njen razvitak, trajanje i težinu ratnih napora, godine starosti za vrijeme vojnog angažovanja i druge okolnosti koje su u pojedinim slučajevima mogle uticati na bolest.
(2) U bolesti čija je etiologija nepoznata ili još sa sigurnošću nije utvrđena, odnosno koja je uslovljena endogenom ili drugom urođenom ili stečenom sklonošću (bolesti nepoznate ili multifaktorijalne etiologije) spadaju: endogene psihoze, neuroze, posttraumatski stresni poremećaj, epilepsije (izuzev traumatske epilepsije), amiotrofična nervna oboljenja i mišićne distrofije, multipla skleroza, diskopatije i degenerativna oboljenja kičmenog stuba, dijabetes, esencijalne hipertenzije, urođene srčane mane, ulkusna bolest, reumatoidni artritis, alergijska oboljenja, psorijaza, maligna oboljenja, psihopatije, litijaze, policistična oboljenja, kao i sva druga oboljenja multifaktorijalne i nepoznate etiologije.
(3) Udio vojnog invaliditeta u ukupnom oštećenju organizma, u smislu stava 1. ovog člana, utvrđuje se u procentu na način prikazan u tabeli Priloga 2. ovog pravilnika, koji je usaglašen sa aktuelnim saznanjima i stanovištem medicinske struke objedinjenim u važećoj reviziji Međunarodne klasifikacije bolesti i srodnih zdravstvenih stanja, koju izdaje Svjetska zdravstvena organizacija.
Član 11
Za bolesti nepoznate ili multifaktorijalne etiologije koje nisu izričito nabrojane u članu 10. stav 2. ovog pravilnika, a naročito za sva hereditarna, degenerativna i psihosomatska oboljenja, procenat vojnog invaliditeta i postojanje uzročnoposljedične veze utvrđuje se prema principu analogije, svrstavanjem u najsrodniju bolest koja je predviđena članom 10. stav 2. ovog pravilnika.
Član 12
(brisano)
Član 13
Procenat vojnog invaliditeta zbog upale zglobova utvrđuje se na isti način kao i za traume zglobova, odnosno kao za oboljenja srca prouzrokovana upalom zglobova.
Član 14
(1) Prilikom ocjene vojnog invaliditeta ne uzimaju se u obzir oštećenja koja su posljedica starenja, kao ni stručna sprema, zanimanje, materijalno stanje, obdarenost, pol i druga lična svojstva lica.
(2) Prilikom ocjene vojnog invaliditeta ne uzimaju se u obzir ni oštećenja koja bi se po prirodi bolesti pogoršala.
Član 15
(1) Procenat vojnog invaliditeta utvrđuje se, po pravilu, trajno.
(2) Ako postoje izgledi da će se zdravstveno stanje u znatnoj mjeri poboljšati primjenom bilo kog medicinskog metoda ili ako liječenje nije završeno, procenat vojnog invaliditeta utvrđuje se privremeno, za period do dvije godine.
(3) Procenat vojnog invaliditeta utvrđuje se privremeno i kada je to izričito propisano u Listi.
(4) Privremena ocjena vojnog invaliditeta može se utvrditi samo jedanput.
Član 16
Ako tjelesno oštećenje nije predviđeno ovim pravilnikom, odnosno Listom, procenat invaliditeta utvrđuje se analognom primjenom tih propisa koji se odnose na slična ili srodna oštećenja.
Član 17
Listom se utvrđuju pojedinačno (po tačkama) tjelesna oštećenja i procenti invaliditeta za svaku od njih, te posebna pravila za utvrđivanje vojnog invaliditeta za neka od njih.
Član 18
Ovaj pravilnik primjenjuje se i u postupku za priznavanje prava u oblasti zaštite civilnih žrtava rata, u skladu sa propisom kojim se uređuje ta oblast.
Član 19
Stupanjem na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 31/10).
Član 20
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srpske".
Prilog 1.
LISTA PROCENATA VOJNOG INVALIDITETA
GLAVA I - RUKA
A. Šaka
a) Prsti
Ograničena pokretljivost (kontraktura)
1.
Ograničena pokretljivost svih prstiju jedne šake
a) u manjem stepenu
20%,
b) ako su ovakve promjene na objema rukama
30%.
2.
Ograničena pokretljivost svih prstiju jedne šake:
a) u većem stepenu
30% do 50%,
b) ako su ovakve promjene na objema rukama
40% do 80%.
3.
Ograničena pokretljivost palca:
a) jedne šake u oba zgloba
ispod 20%,
b) ako su ovakve promjene na objema rukama
20%.
4.
Ograničena pokretljivost bilo kog drugog prsta pojedinačno
ispod 20%.
5.
Ograničena pokretljivost većine prstiju:
a) jedne šake, osim palca, prema stepenu
20% do 40%,
b) ako su ovakve promjene na objema rukama prema stepenu
30% do 60%.
6.
Procenat kod jako izraženih kontraktura u lošem položaju, koje praktično isključuju svaku funkciju, utvrđuje se kao kod amputacije.
7.
Pri primjeni t. 2. i 5. ove liste vodi se računa o funkcionalnom značaju pojedinih prstiju za funkciju šake kao cjeline.
Potpuna ukočenost zglobova (ankiloza)
8.
Ankiloza palca u interfalangealnom zglobu:
a) jedne šake
ispod 20%,
b) na objema šakama
20%.
9.
Ankiloza palca u interfalangealnom zglobu, u nepovoljnom položaju:
a) jedne šake
20%,
b) na objema šakama
30%.
10.
Ankiloza palca u metakarpofalangealnom zglobu:
a) jedne šake
20%,
b) na objema šakama
30%.
11.
Ankiloza palca u metakarpofalangealnom zglobu, u nepovoljnom položaju:
a) jedne šake
30%,
b) na objema šakama
40%.
12.
Ankiloza većine prstiju, osim palca šake, prema položaju povoljnom ili nepovoljnom za funkciju:
a) jedne šake
30% do 40%,
b) na objema šakama
40% do 60%.
13.
Ankiloza svih prstiju šake, prema povoljnom ili nepovoljnom položaju:
a) jedne šake
40% do 60%,
b) ako su ovakve promjene obostrane u povoljnom položaju
70% do 80%,
v) ako su ovakve promjene obostrane u nepovoljnom položaju
90% do 100%.
Amputacija
14.
Amputacija palca obje falange
30%.
15.
Amputacija obje falange palca sa metakarpalnom kosti
40%.
16.
Amputacija bilo kog prsta, osim palca ili kažiprsta
ispod 20%.
17.
Amputacija kažiprsta:
a) jedne šake
20%,
b) obje šake
30%.
18.
Amputacija dva prsta bez metakarpalne kosti
20%.
19.
Amputacija kažiprsta i srednjeg prsta:
a) jedne šake
30%,
b) ako su promjene obostrane s obzirom na značaj amputiranih prstiju
30% do 50%.
20.
Amputacija dva prsta sa metakarpalnim kostima:
a) palac i kažiprst
50%
b) kažiprst i srednji
40%
v) srednji i domali
40%
g) domali i mali
30%
21.
Amputacija tri i više prstiju sa sačuvanim metakarpalnim kostima:
a) palac sa ma koja dva prsta (osim kažiprsta)
50%
Ako je amputiran i kažiprst, određuje se + 10%
b) kažiprsta, srednjeg i malog prsta
40%
v) četiri posljednja prsta jedne šake
50%
g) četiri posljednja prsta obje šake
80%
d) palac sa ma koja tri prsta iste šake
60%
22.
Amputacija svih prstiju:
a) jedne šake
70%
b) obje šake
100%
I kategorija
23.
Amputacija oba palca i jednog kažiprsta
60%
24.
Amputacija oba palca
50%
25.
Amputacija oba palca, jednog kažiprsta i jednog srednjeg prsta
70%
26.
Amputacija oba palca i oba kažiprsta
80%
27.
Amputacija oba palca i druga tri prsta ali ne svih na istoj šaci
80%
28.
Amputacija tri prsta sa metakarpalnim kostima:
a) palca, kažiprsta i srednjeg prsta
60%
b) kažiprsta, srednjeg i malog prsta
50%
v) srednjeg, domalog i malog prsta
40%
Djelimična amputacija
29.
Djelimična amputacija jednog članka palca i dva članka kažiprsta
20%
30.
Djelimična amputacija jednog članka palca i dva članka kažiprsta, sa slabo pokretnim patrljcima
30% do 40%
31.
Kod djelimične amputacije više prstiju procenat se određuje prema datoj shemi, sumirajući za gubitak članka svakog prsta odgovarajuće procente, pa ako je zbir veći od 15% - određuje se 20%, a ako je veći od 25% - određuje se 30% itd., i to:
- za jedan članak palca
8%
- za jedan članak kažiprsta
6%
- za jedan članak ostalih prstiju
4%
Prelom (fraktura)
32.
Prelomi metakarpalnih kostiju, bez poremećaja funkcije
ispod 20%
33.
Prelomi metakarpalnih kostiju ili jače deformacije ili iščašenje karpometakarpusa sa oštećenom funkcijom, a prema stepenu oštećenja, imajući u vidu oštećenje šake i pojedinih prstiju:
a) jedne šake
20% do 40%
b) ako su ovakve promjene obostrane
30% do 60%
b) Ručje
Ograničena pokretljivost (kontraktura)
34.
Ograničena pokretljivost šake većeg stepena:
a) jedne šake
20% do 30%
b) obje šake
30% do 40%
Ukočenost (ankiloza)
35.
Ankiloza zgloba šake u povoljnom položaju:
a) jedne šake
30%
b) obje šake
50%
Za ankilozu u nepovoljnom položaju procenat se povećava za 10% ili 20%, prema oštećenju funkcije.
Amputacija
36.
Amputacija jedne šake
70%
37.
Amputacija obje šake
100%
I kategorija
B. Podlaktica
Prelom (fraktura)
38.
Krivo srasli prelomi, sa ograničenim pokretima pronacije i supinacije
20% do 30%
39.
Krivo srasli prelomi sa potpunom ukočenošću pronacije i supinacije, a položaj šake povoljan u pronaciji ili u srednjem položaju
40%
40.
Krivo srasli prelomi, sa potpunom ukočenošću pronacije i supinacije, a položaj šake u supinaciji
50%
Lažni zglob
41.
Lažni zglob jedne kosti:
a) na jednoj ruci
20% do 30%
b) na objema rukama
30% do 40%
42.
Lažni zglob obje kosti:
a) na jednoj ruci
40% do 50%
b) na objema rukama
60% do 70%
Amputacija
43.
Amputacija podlaktice
70%
44.
Amputacija obje podlaktice
100%
I kategorija
V. Lakat
Ograničena pokretljivost (kontraktura)
45.
Pokretljivost očuvana između 75 stepeni do potpune fleksije
40%
46.
Pokretljivost očuvana između 90 stepeni i 105 stepeni, odnosno između 90 stepeni i 75 stepeni
30%
47.
Pokretljivost očuvana između 105 stepeni i 180 stepeni, ruka u nepovoljnom položaju, u ekstenziji
40% do 50%
Ukočenost (ankiloza)
48.
Ukočenost pod pravim uglom ili nešto manje (90 do 75 stepeni)
40%
49.
Ukočenost pod oštrim uglom (ispod 75 stepeni)
50%
50.
Ukočenost lakta u potpunoj fleksiji
70%
51.
Ukočenost u nepovoljno ispruženom položaju (od 105 do 180 stepeni)
50% do 70%
52.
Ako su promjene u t. 48. do 51. ove liste obostrane, procenat se povećava za
20% ili 30%.
Labav zglob
53.
Labav zglob, prema stepenu
30% do 50%
Prelomi i iščašenja (frakutra i luksacija)
54.
Procenat za prelome i iščašenja utvrđuje se prema štetnim posljedicama po funkciju lakatnog zgloba. Isto tako ocjenjuju se i zastarjela iščašenja i posljedice iščašenja.
Amputacija
55.
Amputacija ruke u laktu (eksartikulacija)
80%
56.
Amputacija obje ruke u laktu
100%
I kategorija
G. Mišica
Prelomi
57.
Nepravilno srastao prelom mišićne kosti, sa skraćenjem, ali bez štetnih posljedica u susednim zglobovima
ispod 20%
Lažni zglob (pseudoartroza)
58.
Pseudoartroza mišićne kosti:
a) operativno korigovana
40%
b) bez mogućnosti operativne korekcije (potreban ortopedski aparat)
60%
v) ako su ovakve promjene obostrane
60% do 80%
Amputacija
59.
Amputacija jedne ruke u mišici
90%
60.
Amputacija obje ruke u mišici
100%
I kategorija
D. Rame
Ograničena pokretljivost (kontraktura)
61.
Ograničena pokretljivost ramena, u težem stepenu (ruka se ne može podići iznad horizontale), prema stepenu oštećenja funkcije:
a) jedne ruke
20% do 40%
b) obje ruke
30% do 60%
Ukočenost (ankiloza)
62.
Potpuna ankiloza ramena, prema položaju:
a) jedne ruke
40% do 60%
b) obje ruke
60% do 80%
Iščašenje (luksacija)
63.
Labav zglob jednog ramena, privremeno
30 do 40%
Ako nije moguće operativnim putem izlječenje, odrediće se stalan procenat.
64.
Labav zglob oba ramena
50% do 60%
65.
Zastarjela i nenamještena iščašenja ocjenjuju se kao kontrakture i ankiloze.
Eksartikulacija
66.
Eksartikulacija jedne ruke u ramenu
100%
II kategorija
67.
Eksartikulacija obje ruke u ramenu
100%
I kategorija
B. Ključnjača (clavicula)
68.
Prelomi ključnjače uzimaju se u obzir za utvrđivanje procenta vojnog invaliditeta samo ako postoji ograničena pokretljivost ramenog zgloba ili komplikacije u vezi sa susjednim nervima ili krvnim sudovima.
E. Živci
69.
Potpuna uzetost (paraliza) cijelog pleksusa brahialisa
90%
70.
Uzetost gornjeg dijela pleksus brahialasa:
a) djelimična
20% do 40%
b) potpuna
60%
71.
Uzetost (paraliza) donjeg dijela pleksus brahialisa:
a) lakšeg stepena
20%
b) težeg stepena
50%
v) potpuna paraliza
70%
72.
Paraliza n. aksilarisa
30%
73.
Pareza n. aksilarisa
20%
74.
Paraliza n. medianusa ili n. radialisaa ili ulnarisa
50%
75.
Pareza n. medianusa ili n. radialisa ili ulnarisa
20% do 40%
76.
Paraliza n. muskulokutaneusa
30%
77.
Pareza n. muskulokutaneusa
20%
78.
Potpuna uzetost obje ruke
100%
I kategorija
79.
Kod paralize bilo kog od živaca na objema rukama navedenih u t. 69. do 77. procenat se povećava za 20% ili 30%.
Za oboljenja iz t. 70, 71. i 75. ove liste procenat se određuje zavisno od motorne slabosti i promjene elektromiografskog nalaza i nalaza specijaliste neurologa.
GLAVA II - NOGA
A. Stopalo
Ograničena pokretljivost i ukočenost (kontraktura i ankiloza)
80.
Ograničena pokretljivost prstiju
ispod 20%
81.
Procenat kod ankiloze svih prstiju u lošem položaju koji ometa hod, utvrđuje se kao kod amputacije prstiju.
Amputacija i eksartikulacija
82.
Amputacija palca bez metatarzalne kosti
ispod 20%
83.
Amputacija palca sa metatarzalnom kosti
20%
84.
Amputacija dva ili tri prsta, sa metatarzalnim kostima
30%
85.
Amputacija svih prstiju na jednoj nozi bez metatarzalne kosti, prema stanju ožiljka
20% do 30%
86.
Ako su u pitanju amputacije iz t. 83, 84. i 85. ove liste na objema nogama, procenat se povećava za 10% ili 20%.
B. Donožje
Prelom (fraktura)
87.
Prelom jedne ili više metatarzalnih kostiju, samo ako ima za posljedicu deformaciju stopala i prstiju i otežava hod
20% do 30%
Amputacija i eksartikulacija
88.
Amputacija stopala po Lisfrancku (exarticulatio tarsometatarsea), prema stanju ožiljaka:
a) jedne noge
30% do 40%
b) obje noge
50% do 70%
V. Nožje
Prelom (fraktura)
89.
Prelom jedne ili više tarzalnih kostiju, sa deformacijom stopala
20% do 40%
Amputacija
90.
Amputacija po Chopartu (exarticulatio tarsitransversa) prema stanju ožiljaka:
a) na jednoj nozi
40% do 50%
b) na objema nogama
60% do 80%
G. Skočni zglob
Ograničena pokretljivost (kontraktura)
91.
Kontraktura stopala u ekvinusu, prema stepenu
20% do 30%
Ako su promjene obostrane, procenat se povećava za 20%.
92.
Kontraktura stopala u kalkaneus položaju:
a) na jednoj nozi
30%
b) na objema nogama
50%
Ukočenost (ankiloza)
93.
Ankiloza skočnog zgloba:
a) pod pravim uglom
20%
b) u nepovoljnom položaju pod bilo kojim drugim uglom
30% do 60%
v) obostrano
50% do 70%
Amputacija i eksartikulacija
94.
Amputacija u skočnom zglobu po Pirogevu:
a) na jednoj nozi
60%
b) na objema nogama, prema oštećenju hoda
80% do 100%
II kategorija
95.
Eksartikulacija u skočnom zglobu:
a) na jednoj nozi
60%
b) na objema nogama, prema oštećenju hoda
80% do 100%
II kategorija
D. Potkoljenica
Prelom (fraktura)
96.
Dobro srasli prelomi potkoljenice bez atrofije mišića, sa sačuvanom pokretljivošću susjednih zglobova:
a) bez skraćenja
ispod 20%
b) sa skraćenjem do 3 cm
20%
v) sa skraćenjem preko 3 cm
30%
97.
Loše srasli prelomi potkoljenice:
a) sa skraćenjem do 3 cm
30%
b) sa skraćenjem preko 3 cm, a prema stepenu skraćenja
30% do 40%
98.
Loše srasli prelomi potkoljenice sa deformacijom, sa devijacijom stopala, velikim dubokim ožiljcima, atrofijom mišića, stalnim otokom, prema stepenu gubitka funkcije hoda ili oštećenje funkcije susjednih zglobova
40% do 50%
99.
Ako su promjene iz t. 96. do 98. obostrane, procenat se povećava za 20% ili 30%.
Lažni zglob (pseudoartroza)
100.
Lažni zglob potkoljenice prema težini slučaja:
a) na jednoj nozi
50% do 60%
b) na objema nogama
70% do 100%
II kategorija
Amputacija
101.
Amputacija u potkoljenici:
a) jedne noge
70%
b) obje noge
100%
II kategorija
102.
Amputacija obje potkoljenice, sa kratkim ili zgrčenim patrljcima nepodesnim za proteze, ili sa ograničenim pokretima u koljenu
100%
I kategorija
B. Čašica
Lažni zglob
103.
Lažni zglob čašice ili patelektomija, prema stepenu oštećenja funkcije zgloba:
a) jedne noge
20% do 30%
b) obje noge
40% do 50%
E. Koljeno
Ograničena pokretljivost (kontraktura)
104.
Kontraktura koljena desmogenog ili artorogenog porijekla, sa mogućnošću ekstenzije, prema stepenu moguće ekstenzije:
a) od 150 do 170 stepeni
20% do 40%
b) ispod 150 stepeni
50% do 60%
Za obostranu kontrakturu koljena procenat se povećava za 20% ili 30%.
105.
Artroplastika i vještački koljeni zglob 40% do 60%
Za obostranu artroplastiku i vještački zglob procenat se povećava za 20% ili 30%.
Potpuna ukočenost (ankiloza)
106.
Ankiloza koljena u povoljnom položaju opruženom ili skoro opruženom:
a) jedne noge
40%
b) obje noge
70%
107.
Ankiloza koljena u lošem položaju (u fleksiji od 150 stepeni do potpune fleksije) zavisno od ugla:
a) jedne noge
50% do 60%
b) obje noge
70% do 100%
II kategorija
Labav zglob
108.
Labav zglob koljena, prema stepenu oštećenja funkcije
20% do 40%
Ž. Butnjača
Prelom (fraktura)
109.
Prelom butne kosti sa skraćenjem do 3 cm bez atrofije mišića i kontrakture zglobova
20%
110.
Prelom butne kosti, sa skraćenjem preko 3 do 6 cm 20% do 40%
Ako pored skraćenja postoji deformacija ili kontraktura u susjednim zglobovima, procenat se povećava za 10% ili 20%.
111.
Prelom butne kosti sa skraćenjem preko 6 cm 50% do 60%
Ako pored skraćenja postoji deformacija ili kontraktura u susjednim zglobovima, procenat se povećava za 10% ili 20%.
112.
Loše srastao prelom vrata butne kosti, prema stepenu oštećenja funkcije
40% do 60%.
Ako su oštećena oba susjedna zgloba, procenat se povećava za 20%.
Lažni zglob (pseudoartroza)
113.
Lažni zglob butne kosti
60% do 70%
Ako su promjene obostrane, procenat se povećava za 20%.
114.
Lažni zglob vrata butne kosti
60% do 80%
Ako su promjene obostrane, procenat se povećava za 20%.
Amputacija i eksartikulacija
115.
Eksartikulacija u koljenu:
a) jedne noge
80%
b) obje noge
100%
I kategorija
116.
Amputacija u nivou butine:
a) jedne noge
90%
b) obje noge
100%
I kategorija
Z. Kuk
Kontraktura
117.
Ograničena pokretljivost u zglobu kuka
20% do 40%
Ako su promjene obostrane, procent se povećava za 20% ili 30%.
118.
Ograničena pokretljivost kuka, noga u fleksiji, prema stepenu fleksije ili noga u abdukciji, unutrašnjoj ili spoljnoj rotaciji ili drugom nepovoljnom položaju
40% do 60%
Ako su promjene obostrane, procent se povećava za 20% ili 30%.
119.
Vještački zglob kuka
40% do 60%
Ukočenost (ankiloza)
120.
Ankiloza kuka:
a) u povoljnom položaju
50%
b) u nepovoljnom položaju
60% do 70%
v) oba kuka u ma kom položaju
100%
I kategorija
Eksartikulacija
121.
Eksartikulacija u kuku:
a) jedne noge
100%
II kategorija
b) obje noge
100%
I kategorija
Kombinovana amputacija (ruka i noga)
122.
Amputacije jedne ruke i jedne noge ili potpuna neupotrebljivost jedne ruke i jedne noge
100%
I kategorija
I. Živci
123.
Paraliza cijelog lumbosakralnog pleksusa
90%
124.
Obostrana paraliza lumbosakralnog pleksusa
100%
I kategorija
125.
Paraliza ishijadičnog živca
60%
126.
Pareza ishijadičnog živca
20% do 50%
127.
Paraliza n. peroneusa
40%
128.
Pareza n. peroneusa
20% do 30%
129.
Paraliza n. tibialisa
50%
130.
Pareza n. tibialisa
30%
131.
Paraliza n. femoralisa
50%
132.
Pareza n. femoralisa
30%
133.
Ako su paralize, odnosno pareze iz t. 125. do 132. ove liste obostrane, procent se povećava za 20% do 30% za oštećenje perifernih živaca donjih ekstremiteta (t. 125. do 132) ocjena procenta vojnog invaliditeta se vrši na osnovu nalaza neurologa ili fizijatra i elektromiografskog nalaza koji će omogućiti ocjenu stepena funkcionalnog oštećenja ili ispada.
J. Krvni sudovi
134.
Aneurizme manjih arterija šake ili stopala, jedne arterije podlaktice ili potkoljenice i dr. ako ne izazivaju veće funkcionalne smetnje
20%
135.
Aneurizme obje arterije šake ili stopala
30% do 40%
136.
Aneurizme obje arterije podlaktice ili potkoljenice
30% do 50%
137.
Aneurizme art. femoralis ili art. popliteae
40% do 60%
138.
Aneurizme art. axilaris ili art. brachialis
50% do 70%
139.
Aneurizme art. carotis:
a) eksterne
50%
b) interne
70% do 80%
140.
Aneurizme važnih i teže pristupačnih arterija za hiruršku intervenciju, kao art ili asa, femoralis iznad račve, axilaris, subclaciae, ocjenjuju se prema težini slučaja
50% do 80%
141.
Proširenje vena na nozi, većeg stepena (varices)
20% do 30%
142.
Proširenje vena na nozi sa grizlicama i edemom
30% do 50%
143.
Elefantijaza kao posljedica limfnog zastoja noge
30% do 50%
144.
Tromboflebitis sa elefantijazom kao posljedicom ranjavanja ili kao komplikacija u postoperativnom toku:
a) na jednoj nozi
30% do 50%
b) na objema nogama
40% do 70%
145.
Ako su promjene iz t. 141. do 143. obostrane, procenat vojnog invaliditeta, zavisno od stepena oštećenja, povećava se za 10% ili 20%.
GLAVA III - GLAVA
A. Lobanja i mozak
Link 1 --
Link 2 -- Link 3 -- Link 4 --
Link 5 -- Link 6 -- Link 7
146.
Skalpirana koža na glavi, većih razmjera
20% do 40%
147.
Fraktura lobanje, bez koštanih defekata i bez nervnih poremećaja
ispod 20%
148.
Fraktura lobanje, sa defektom kosti ili impresijom, bez nervnih poremećaja, zavisno od veličine i lokalizacije defekta, odnosno impresije
20% do 30%
149.
Povreda lobanje, sa ili bez frakture, ali sa pojavama traumatske encefalopatije, prema težini:
a) lake pseudoneurastenične pojave
20% do 30%
b) izražene pseudoneurastenične pojave
40% do 60%
v) teške pseudoneurastenične pojave
70% do 90%
Traumatska encefalopatija priznaje se samo ako postoje objektivni znaci i pozitivni laboratorijski nalazi.
Subjektivni sindrom ne cijeni se kao posttraumatska encefalopatija. Za ocjenjivanje procenta vojnog invaliditeta po ovoj tački neophodno je uraditi: fudus, EEG, psihičko testiranje i kompjuterizovanu tomografiju mozga.
150.
Klinički utvrđena epilepsija nastala usljed povrede ili bolesti:
a) kad su napadi rijetki
20% do 30%
b) kad su napadi česti, jednom do tri puta mjesečno
40% do 60%
v) kad su napadi vrlo česti, jednom do tri puta nedjeljno
60% do 80%
g) kad su napadi veoma česti, jednom ili više puta dnevno
80% do 100%
I kategorija
d) ako uz epileptične napade, bez obzira na njihovu učestalost, postoje trajne psihičke promjene koje teško kompromituju socijalno ponašanje bilo zbog poremećaja u inteligenciji, bilo zbog karakternih poremećaja, procent se povećava za 40% do 60%, a u najtežim slučajevima iznosi
100%
I kategorija
Procenat vojnog invaliditeta po ovoj tački može se utvrđivati nakon obavezno sprovedene bolničke opservacije na neurološkom odjeljenju sa utvrđenim svim elementima bitnim za ocjenu procenta invaliditeta (uzrok, učestalost napada i stepen psihičkih promjena).
Ako su ovi uslovi ispunjeni, ocjena se može dati i u toku liječenja.
B. Vilica
151.
Prelom gornje vilice, sa deformacijom prema stepenu
20% do 50%
152.
Loše srastao prelom donje vilice, sa poremećenom artikulacijom preostalih zuba, prema težini
20% do 30%
153.
Prelom donje vilice, sa ograničenjem otvaranja usta između:
a) 30 mm i 20 mm
20% do 30%
b) 20 mm i 10 mm
40% do 50%
v) maksimalno otvaranje ispod 10 mm, pa do potpunog sastavljanja zuba gornje i donje vilice
50% do 80%
154.
Pseudoartroza donje vilice privremeno
30% do 50%
155.
Pseudoartroza donje vilice, sa većim defektom koštanog masiva zajedno sa zubima, tako da otežava ili potpuno onemogućuje protezu ili žvakanje prema težini
50% do 80%
V. Oči
156.
Gubitak jednog oka, potpun gubitak vida jednog oka ili veoma veliko smanjenje vida (oštrina vida manja od 0,05)
50%
Ako je vid na jednom oku izgubljen a na drugom smanjen, procent od 50% povećava se za 10% za svakih 0,20 smanjenja vida. Za smanjenje vida na drugom oku za 0,40 od 50% na 70% itd.
Na isti način ocjenjuje se i umanjenje vida na oba oka (na primjer VOD ravno 0,80 VOS ravno 0,60. Ukupan procent iznosi 30% za smanjenje vida za 0,20 na desnom oku i smanjenje vida za 0,40 na lijevom oku.
Smanjenje vida ocjenjuje se pomoću korekcije.
157.
Sljepilo, odnosno gubitak vida na oba oka
100% I kategorija
Pod potpunim gubitkom vida jednog oka podrazumijeva se oštrina vida ispod 0,05.
158.
Bitemporalna hemianopsija, kvadratne binazalne i gornje horizontalne hemianopsije
30%
159.
Veći trajni defekti u vidnom polju na oba oka pod kojima treba podrazumijevati apsolutno paracentralne soktome čiji je najmanji promjer veći od 30 stepeni
30%
160.
Ptoza jednostrana ocjenjuje se prema oštrini vida i vidnom polju
20% do 30%
161.
Lagoftalmus na oba oka ocjenjuje se prema stepenu oštećenja vida
30% do 60%
162.
Stalno suzenje kao posljedica povrede suznog kanala: a) na jednom oku
20%
b) na oba oka
30% do 40%
G. Nos
163.
Gubitak nosa (potpun)
60%
164.
Djelimičan gubitak nosa, prema stepenu oštećenja funkcije i nagrđenosti
20% do 50%
D. Usta i zubi
165.
Ožiljak na ustima koji se ne može operacijom popraviti, a ometa govor, ishranu, ne zadržava pljuvačku itd. prema težini
30% do 60%
Ako se može operacijom popraviti, procenat se određuje privremeno.
166.
Povrede nepca i jezika koje otežavaju gutanje i govor:
a) u manjoj mjeri
30% do 40%
b) u znatnoj mjeri
50% do 80%
167.
Potpun gubitak ili potpuna paraliza jezika
90%
168.
Djelimična paraliza jezika i nepca, sa otežanim govorom i gutanjem
40% do 60%
169.
Gubitak skoro svih zuba:
a) sa mogućom protezom
30%
b) proteza nije moguća
50%
170.
Stalna pljuvačna fistula neoperabilna
20%
171.
Kserostomija (atrofija obje pljuvačne žlijezde)
20% do 40%
Đ. Uši i sluh
172.
Potpun gubitak sluha na oba uha
70%
173.
Obostrano teško oštećenje sluha preko 90% po Fowleru
60%
174.
Obostrana teška nagluvost:
a) ukupni gubitak sluha preko 70%, a do 90% po Fowleru
40%
b) ukupni gubitak sluha 60% do 70% po Fowleru
30%
Ocjenjivanje vojnog invaliditeta vrši se na osnovu otološkog i audiometrijskog nalaza
175.
Gubitak ušne školjke:
a) jednog uva
30%
b) oba uva
50%
E. Nagrđenost (unakaženje)
176.
Nagrđenost se ocjenjuje prema težini nagrđenosti glave i vrata, izuzev u slučaju iz tačke 164. Liste, uzimajući u obzir godine života invalida, i to:
a) nagrđenost
20% do 30%
b) unakaženje, kao teži oblik nagrđenosti
40% do 60%
Ž. Moždani živci
177.
Oštećenje (anosmija) n. olfaktoriusa, obostrano
20%
178.
Paraliza abducensaa ili trohlearisa
30%
179.
Paraliza okulomotoriusaa
40%
180.
Pareza okulomotoriusaa
20% do 30%
181.
Paraliza sva tri živca pokretača oka:
a) na jednom oku
50%
b) na oba oka
60% do 80%
182.
Pareza sva tri živca pokretača oka
30% do 40%
183.
Potpuna paraliza, sa obostranom kompletnom ptozom kapka
100%
II kategorija
184.
Potpuna atrofija vidnog živca:
a) jednog oka
50%
b) oba oka
100%
I kategorija
Nepotpune atrofije vidnog živca ocjenjuju se prema stepenu oštećenja oka.
185.
Paraliza nerva lica:
a) s jedne strane
50%
b) obostrana
70%
186.
Pareza nerva lica
30%
187.
Pareza nerva lica kad se oko zatvara:
a) jedno oko
ispod 20%
b) oba oka
20%
188.
Izolovano nekompenzovano oštećenje vestibularnog aparata:
a) jednog uva
20% do 60%
b) oba uva
30% do 80%
Procenat vojnog invaliditeta određuje se privremeno za dvije godine, poslije čega se ponovo ocjenjuje uz obaveznu elektrospazmografiju i nalaz neurologa.
189.
Oštećenje n. trigeminusa:
a) n. oftalmikusa - senzitivne grane, ako postoje komplikacije u vidu neuroparalitičnog keratitisa i sekundarnog oštećenja vida prema stepenu oštećenja vida
30% do 40%
b) pri potpunom gubitku vida
50%
v) oštećenje motornog dijela trigeminusa, sa trofijom muskulature za žvakanje
30% do 40%
190.
Klinički utvrđena neuralgija n. trigemini:
a) u težim slučajevima
30% do 40%
b) u težim slučajevima sa svakodnevnim napadima
50% do 70%
v) u najtežim slučajevima poslije neuspjelih pokušaja liječenja hirurškim putem
60% do 100%
I kategorija
191.
Oduzetost bulbarnih živaca
30% do 80%
192.
Najteži slučajevi bulbarne paralize
do 100%
I kategorija
193.
Hemipareza:
a) lakšeg stepena
30% do 50%
b) teškog stepena
60% do 70%
194.
Hemiplegija
80% do 100%
I kategorija
Dodatak za njegu i pomoć od strane drugog lica određuje se samo za svježe hemiplegije privremeno za jednu godinu, a trajno ako je u pitanju kontraktura noge u fleksiji, te je hod i pored pomagala nemoguć.
195.
Talamični sindromi:
a) lakšeg stepena
30% do 50%
b) srednjeg stepena
60% do 80%
v) teškog stepena
90% do 100%
II kategorija
Ocjenjivanje vojnog invaliditeta vrši se uz obaveznu hospitalizaciju u neuropsihijatrijskoj zdravstvenoj ustanovi.
196.
Organski traumatski psihosindrom, prema težini psihičkih poremećaja:
a) izraženi poremećaji
50% do 60%
b) teški poremećaji
70% do 100%
I kategorija
Ocjenjivanje vojnog invaliditeta vrši se na osnovu dokaza o neposrednoj vezi između povrede mozga i psihičkih poremećaja. Procenat vojnog invaliditeta određuje se na osnovu detaljnog ispitivanja psihičke funkcije (stanje intelektualnih funkcija, pamćenje, pažnja, efektivne promjene itd.)
197.
Afazije, bez drugih poremećaja:
a) motorne
20% do 40%
b) mješovite ili senzorne
30% do 60%
198.
Teška afazija sa izraženim psihičkim poremećajima
60% do 100%
II kategorija
199.
Multipla skleroza:
a) srednje teški slučajevi
70%
b) teški slučajevi
80% do 90%
v) najteži slučajevi
100%
II ili I kategorija
200.
Parkinsonizam, ako se njegov početak može pouzdano dovesti u vezu sa encefalitisom, egzogenom intoksikacijom ili težom povredom mozga:
a) lakšeg stepena
20% do 30%
b) srednjeg stepena
40% do 60%
v) težeg stepena
70% do 100%
II kategorija
g) najtežeg stepena
100%
I kategorija
GLAVA IV - KIČMA I KIČMENA MOŽDINA
201.
Hernija intervertebralnog diska, ako se ispoljila neposredno poslije verifikovane traume i sprovedenog stacionarnog liječenja i ako postoje trajna oštećenja korjenova lumbosakralnog ili cervikobrahijalnog pleksusa;
a) lakšeg oblika, sa lakšim oštećenjem motoliteta i senzibiliteta
20% do 30%
b) teškog oblika
40% do 50%
v) teškog oblika, sa izraženim oštećenjem, motoliteta, atrofijama i trofičnim pojavama iz određene radikularne zone ili segmenta kičmene moždine
60% do 100%
II kategorija
202.
Spondilatroza i spondilartrit, ako postoje promjene utvrđene rendgenskim pregledom:
a) bez poremećaja funkcije kičmenog stuba
ispod 20%
b) sa oštećenjem funkcija kičmenog stuba i neurološkim ispadima
20% do 50%
v) sa teškim oštećenjem funkcije kičmenog stuba
60% do 100%
II kategorija
203.
Svježe frakture kičmenih pršljenova, bez nervnih poremećaja, prve dvije godine povremeno.
204.
Konsolidovane frakture kičmenih pršljenova, bez nervnih poremećaja, poslije dvije godine trajno:
a) sa manjim deformacijama
20% do 30%
b) sa većim deformacijama
40% do 50%
205.
Konsolidovane frakture kičme, sa paraparetičnim pojavama, za prve dvije godine povremeno, a poslije trajno:
a) lakšeg stepena
40% do 70%
b) težeg stepena (hod moguć pomoću pomagala)
80% do 100%
II kategorija
206.
Konsolidovane frakture kičme sa flakcidnom paraplegijom ili spastičnom paraplegijom u fleksiji - trajna nepokretnost i vezanost za postelju
100%
I kategorija
207.
Konsolidovane frakture cervikalnog dijela kičme sa lezijom cervikalne medule i paretičnim pojavama na gornjim i donjim ekstremitetima:
a) lakši oblici
40% do 50%
b) izraženi oblici
60% do 70%
v) teži oblici
80% do 100%
II kategorija
g) najteži oblici - invalid nepokretan i ne može da se služi rukama
100%
I kategorija
208.
Cerebralni ataktički sindrom poslije traume (za prve dvije godine privremeno, a poslije trajno):
a) laki oblici
20% do 30%
b) umjereno izraženi oblici
40% do 60%
v) teži oblici
70% do 90%
g) najteži oblici - nemogućnost kretanja usljed atakcija
100%
I kategorija
209.
Klinički utvrđen polineuristički sindrom do stabilizacije se ocjenjuje privremeno, a poslije trajno:
a) laki oblici, sa diskretnim oštećenjem motoliteta
20% do 40%
b) srednje teški oblici, umjerena oštećenja motoliteta
50% do 60%
v) teški oblici, sa izraženim oštećenjem motoliteta, senzibiliteta i trofike, hod moguć pomoću pomagala
70% do 100%
II kategorija
g) najteži oblici, teška oštećenja motoliteta sa atrofijom, teškim trofičnim smetnjama i potpunom uzetošću ekstremiteta - invalid nepokretan
100%
I kategorija
Ocjena procenta vojnog invaliditeta za stanje iz t. 205. do 209. vrši se na osnovu elektromiografskog nalaza i mišljenja neurologa i fizijatra, a po potrebi i bolničke obrade na neurološkom odjeljenju.
GLAVA V - GRLO (LARYNX)
210.
Suženost grla, sa otežanim disanjem poslije povrede
20% do 40%
211.
Suženost grla usljed povrede grkljana ili dušnika, sa otežanim disanjem u velikoj mjeri (disponija i bez napora) prema težini
50% do 80%
212.
Posebno stalno nošenje kanile
80%
213.
Oduzetost grla:
a) jednostrana
20% do 40%
b) obostrana
50% do 70%
214.
Tuberkuloza grla ocjenjuje se kao otvorena tuberkuloza pluća
50% do 100%
II kategorija
GLAVA VI - ŽDRIJELO (PHARYNX)
215.
Oduzetost ždrijela, prema težini
20% do 50%
216.
Suženje jednjaka
a) bez potrebe bužiranja
20% do 40%
b) uz potrebu stalnog bužiranja (kalibar suženja, učestalost bužiranja, poremećaj ishrane, opšte stanje)
50% do 70%
217.
Jednjak sasvim zatvoren, ishrana kroz gastričnu fistulu (gastrostomija), prema težini opšteg stanja, uhranjenosti i inkontinenciji fistule
80% do 100%
II kategorija
GLAVA VII - GRUDNI KOŠ (THORAX)
218.
Prelom grudne kosti
ispod 20%
219.
Prelom rebara konsolidovani, bez znatnije deformacije grudnog koša
ispod 20%
220.
Prelom rebara loše konsolidovan, sa većim deformacijama grudnog koša:
a) bez reperkusija izraženih na srcu i plućima
20% do 40%
b) ako istovremeno postoji respiratorna ili srčana insuficijencija, prema težini insuficijencije
50% do 100%
II kategorija
221.
Pleuropulmonalna fistula kao posljedica pyothoraxa
30% do 50%
222.
Pleuropulmonalna skleroza kao posljedica ranjavanja, deformacije grudnog koša, iskrivljenosti kičme sa umjerenom respiratornom insuficijencijom, ali bez srčane insuficijencije
20% do 40%
223.
Obimna pleuropulmonalna skleroza, plućna bronhiektazija i druge hronične plućne suparacije, znatnije deformacije grudnog koša (fibrothorax), teža iskrivljenost kičmenog stuba, sa razvijenom respiratornom insuficijencijom (disponeja, cijanoza); srčanom insuficijencijom (cor pulmonale chronicum) ili amiloidozom, prema težini
50% do 100%
II kategorija
Za ocjenjivanje procenta vojnog invaliditeta po ovoj tački neophodno je izvršiti testove ergospirometrije i analizu gasova u krvi.
224.
Unakaženost dojki većeg stepena
20% do 30%
225.
Gubitak jedne dojke
30%
226.
Gubitak obje dojke
50%
GLAVA VIII - KARLICA (PELVIS)
227.
Dobro konsolidovani prelom karličnih kostiju, bez oštećenja funkcije
ispod 20%
228.
Konsolidovani prelom karličnih kostiju, kao i dislokacija simfize, sa lakšim i srednje teškim tegobama pri hodu, bez komplikacija na ostalim organima karlične duplje
20% do 40%
229.
Konsolidovani prelom karličnih kostiju, sa istovremenom povredom susjednih organa - procent se određuje za najviše oštećeni organ i povećava se od 10% do 30%, prema težini svih povreda.
GLAVA IX - NEUROZE I PSIHOZE
230.
Klinički utvrđeni neurotski poremećaji
a) lakši
ispod 20%
b) teški (anksiozno depresivne, fobično opsesivne i fiksirne konverzivne neuroze)
20% do 60%
Procent vojnog invaliditeta određuje se privremeno do pet godina, a poslije trajno.
231.
Klinički utvrđene psihoze:
a) endogene (šizofrenija, manična depresivna psihoza)
60% do 80%
b) egzogene (psihogena psihoza, konfuzno-delirantna stanja, reaktivna depresija)
60% do 80%
Procent vojnog invaliditeta se određuje privremeno do pet godina, a poslije trajno.
232.
Neuroze i psihoze koje su se prvi put ispoljile pod okolnostima vršenja vojne službe, a za koje je utvrđeno da se ne mogu više otkloniti ili ublažiti psihoterapijskim i drugim postupcima, niti poslije dugog stručnog liječenja, uzimaju se u obzir kao osnov za utvrđivanje procenta vojnog invaliditeta kao bolesti na čije su nastajanje napori pod tim okolnostima znatno uticali.
Pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta, pored težine bolesti, uzimaju se u obzir trajanje i vrsta tegoba kojima je invalid bio izložen.
Za neuroze i psihoze čije se prve pojave nisu ispoljile u okolnostima navedenim u ovoj tački ili najkasnije u roku od šest mjeseci od dana prestanka tih okolnosti, odnosno u roku od 30 dana po otpuštanju iz oružanih snaga, ne utvrđuje se vojni invaliditet.
233.
Za psihopatiju utvrđuje se vojni invaliditet samo u slučaju neurotske i psihotične dekompenzacije (t. 230. i 231).
GLAVA X - TUBERKULOZA
A. Tuberkuloza pluća
234.
Potpuno izliječena ili kalcificirana žarišta u hilusu ili plućima, manjeg obima, manje priraslice pleure
ispod 20%
235.
Inaktivna (ožiljna) pluća tuberkuloza srednjeg i većeg obima:
a) bez respiratorne i kardiovaskularne insuficijencije
20% do 30%
b) sa obliterisanim pleuralnim sinusima prema stepenu oštećenja respiratorne funkcije
30% do 50%
236.
Aktivna jednostrana plućna tuberkuloza ili plućne maramice sa izlivom, pulmonalne ili pleuralne fistule sa empiemom
60% do 80%
237.
Obostrana ili ekstenzivna jednostrana aktivna (otvorena ili zatvorena) tuberkuloza pluća, progresivna ali još uvijek pristupačna liječenju i razne pulmonalne i pleuralne fistule sa empiemom i opštom tjelesnom slabošću većeg stepena
80% do 100%
II kategorija
238.
Progresivna raširena aktivna obostrana plućna tuberkuloza sa razvijenom kaheksijom i drugim teškim komplikacijama (respiratorna, kardiovaskularna i slična insuficijencija, amiloidoza, itd.)
100%
I kategorija
239.
Stanje poslije operativnih intervencija na grudnom košu zbog tuberkuloze pluća cijeni se zavisno od vremena proteklog od operativnog zahvata, vrste i veličine istog, kao i od funkcionalnog oštećenja preostalih dijelova:
a) ekscizija tuberkuloma i kazeoznih ognjišta, resekcija 1-2 segmenta, gornja torakoplastika do četiri rebra
40% do 60%
b) lobektomija torakoplastika pet do sedam rebara, davernostomija
50% do 70%
v) pulmektomija, toraklopastika osam ili više rebara
60% do 80%
U prvoj godini poslije operacije procenat se povećava za 20%, zavisno od kardiorespiratorne funkcije, uz obaveznu kontrolu na komisiji najkasnije šest mjeseci po operativnom zahvatu.
B. Tuberkuloza kostiju i zglobova
240.
Kod aktivne tuberkuloze kostiju i zglobova za vrijeme evolucije, i to kod lokalizacije na kičmi, sakrolijačnom zglobu, kuku i koljenu:
a) ako invalid nije potpuno imobilan
60% do 100%
II kategorija
b) ako je imobilan
100%
I kategorija
241.
Kod tuberkuloze ostalih kostiju i zglobova koji nisu navedeni u tački 239. procenat vojnog invaliditeta utvrđuje se prema važnosti organa i aktivnosti procesa.
242.
Po izliječenom procesu tuberkuloze kostiju i zglobova, posljedice takvog oboljenja ocjenjuju se kao kod traume odgovarajućih organa, s tim što se procenat vojnog invaliditeta povećava za 10% do 30%, a zavisno od prirode oboljenja, kvaliteta izlječenja i potrebe prvenstvene imobilizacije.
V. Tuberkuloza ostalih organa
243.
Kod tuberkuloze organa procent vojnog invaliditeta utvrđuje se kao kod drugih oboljenja, odnosnog organa, uzimajući u obzir tuberkuloznu prirodu procesa i opšte zdravstveno stanje.
G. Zajedničke odredbe o tuberkulozi
Pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta kod tuberkuloze ne primjenjuje se, po pravilu, princip pogoršanja, nego se smatra da je bolest nastala pod okolnostima vršenja vojne službe. Ako se utvrdi da je tuberkulozno oboljenje organa postojalo i prije početka tih okolnosti, da nije bilo potpuno izliječeno ili da je povlačilo invaliditet za više od 20%, prema ovoj listi utvrđuje se procent vojnog invaliditeta samo za nastalo pogoršanje. Smatra se da je oboljenje postojalo prije, a u okolnostima vršenja vojne službe je samo pogoršano ako je aktivan proces utvrđen prije isteka šest nedjelja od dana nastanka tih okolnosti, odnosno ako je utvrđeno stanje medicinski očigledno starijeg datuma (stanje poslije hirurško-resekcionih ili kolapsnih metoda, stari fibrozni procesi, ožiljci od fistula i ankiloze kod koštane tuberkuloze itd.). Pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta kod tuberkuloze nastale u vezi sa ranom, povredom ili ozljedom, smatra se da uzročna veza između njih i tuberkuloze postoji ako se utvrdi da postoji tuberkulozno oboljenje na povrijeđenom organu, odnosno povrijeđenom dijelu tijela, kao i da su prvi znaci bolesti nastali po isteku šest nedjelja, a najkasnije po isteku šest mjeseci od dana ranjavanja, povrede ili ozljede.
Procent za tuberkulozu pluća privremeno se utvrđuje do pet godina uz kontrolu svakih šest mjeseci, a poslije pet godina utvrđuje se trajni procent, a za tuberkulozu kostiju privremeni procent utvrđuje se do pet godina.
GLAVA XI - SRČANA OBOLjENjA
A. Kompenzovana srčana oboljenja bez razvijenih znakova zastoja u plućima ili u velikom krvotoku
244.
Preležana reumatska groznica sa i bez znakova karditisa ocjenjuje se privremeno na godinu dana
60%
Poslije toga, ako nema znakova oštećenja na srcu
20%
245.
Organska oboljenja srčanih zalizaka zavisno od težine anatomskog oštećenja zaliska i srčanog mišića i prema stepenu uvećanja srca:
a) bez znatnijeg uvećanja srca i bez pojave srčane dekompenzacije
30%
b) prema stepenu povećanja srca i težine anatomskog oštećenja srčanih zalizaka bez znakova sub, odnosno dekompenzacije srca
30% do 50%
246.
Oštećenje srčanog mišića i perikarda (koronarna i ostala) ili teški poremećaji ritma, prema težini
40% do 70%
Veličina i težina oštećenja srčanih zalizaka, srčanog mišića i perikarda i stepen povećanja srca dokazuju se i utvrđuju, osim kliničkog pregleda, obavezno rendgenološki i elektrokardiografski, a po potrebi i polime-hanokardiografski, exokardiografski, egometrijski, radioizotopima, kateterizacijom srca i drugo.
B. Dekompenzovana srčana oboljenja sa znacima zastoja u plućima ili u velikom krvotoku
247.
Početna srčana insuficijencija, sa umjereno razvijenim plućnim zastojem ili umjerenim uvećanjem jetre, ali takva koja se dobro popravlja liječenjem
60% do 80%
248.
Potpuno razvijena srčana insuficijencija:
a) koja se nedovoljno popravlja liječenjem i koja isključuje svaki fizički napor
80% do 100%
II kategorija
b) u najtežim slučajevima
100%
I kategorija
249.
Ako se radi o posttraumatskoj penetrirajućoj (ubod, metak i sl.) ili nepenetrirajućoj povredi (udar u predjelu srca, srčani udar, gnječenje i sl.) srca sa povredom i oštećenjem srčanih zalizaka perikarda ili srčanog mišića, kao i nakon izvršene operacije na srcu procenti u t. 245. i 246. mogu se povećavati za 10% do 30%, a najviše do
100%
II kategorija
V. Hirurški zahvati na srcu
250.
Operativna zamjena valvula:
a) zamjena jedne ili dvije valvule u sinusnom ritmu bez dekompenzacije srca
30% do 60%
b) zamjena jedne ili dvije valvule sa apsolutnom aritmijom komore uz povremenu dekompenzaciju
80%
v) zamjena sve tri valvule
100%
II kategorija
g) sa stalnom srčanom dekompenzacijom
100%
I kategorija
G. Opšte odredbe za srčana oboljenja
Involutivne i staračke promjene kardiovaskularnog aparata ne uzimaju se u obzir pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta. Pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta za organska oboljenja srčanih zalizaka i miokarda koja su nastala pod okolnostima vršenja vojne službe, ili najdalje u roku od tri mjeseca po završetku rata, uzima se u obzir cjelokupno oštećenje srca.
GLAVA XII - TRBUH (ABDOMEN)
251.
Fistule na želucu usljed povrede, prema veličini fistule i reperkusija na opšte stanje, privremeno
50% do 100%
II kategorija
252.
Smetnje u crijevnoj pasaži kao posljedica povrede ili ulkusne bolesti, bez stenotičnih pojava
20% do 40%
253.
Smetnje praćene stenotičnim promjenama na pilorusu ili bilo kom dijelu digestivnog trakta prema težini
30% do 60%
254.
Za akutne ulkusne bolesti, verifikovane rendgenološki i gastroskopski određuje se privremno na jednu godinu
60%
255.
Postoperativne smetnje, kao i stanje poslije resekcije želuca (po bilo kojoj metodi)
30% do 60%
256.
Teške pothranjenosti i postoperativni malapsorpcioni sindrom
60% do 80%
257.
Stalni anus praeternaturalis, prema kontinenciji
80% do 100%
II kategorija
258.
Strekoralne fistule uzane, defekcija normalna, opšte zdravstveno stanje dobro, privremeno
20% do 40%
259.
Fistule široke, visoko na tankom crijevu, sa teškim pojavama denutacije, privremeno
70% do 100%
II kategorija
260.
Strekoralne fistule široke, niske bez znatnijeg uticaja na opšte zdravstveno stanje, privremeno
40% do 70%
261.
Fistule analne, prema težini
20% do 40%
262.
Inkontinencija ili suženje analnog sfinktera, prema težini slučaja
40% do 100%
II kategorija
263.
Kila nastala na mjestu povrede, privremeno
20% do 40%
Netraumatične kile ne uzimaju se u obzir pri ocjenjivanju vojnog invaliditeta.
264.
Eventracije poslije povrede, prema težini privremeno, ako se mogu operacijom otkloniti
30% do 60%
265.
Povreda jetre - prema posljedicama
30% do 60%
266.
Hronični hepatitis - prema znacima oštećenja funkcije jetre
30% do 60%
267.
Za akutni hepatitis određuje se privremeno za dvije godine
60%
a poslije toga, ukoliko nema oštećenja jetre
ispod 20%
268.
Ciroza infektivnog hepatita, u kompenzovanom stanju
60%
269.
Ciroza jetre, sa znacima dekompenzacije
70% do 100%
II kategorija
270.
Žučne fistule nastale poslije povrede žučnih puteva (privremeno, ako su operabilne), prema težini
20% do 80%
271.
Nedostatak slezine poslije traume (privremeno za dvije godine)
30%
Poslije dvije godine, ako nema znakova oštećenja hematopojeza
ispod 20%
GLAVA XIII - UROPOETIČNI ORGANI
272.
Stanje poslije preboljelog akutnog difunog glomerulonefritisa ocjenjuje se privremeno za jednu godinu
60%
273.
Jednostrani hronični, pielonefritis, prema težini
20% do 40%
274.
Obostrani hronični pielonefritis
40% do 70%
Kod znatnih oštećenja funkcije bubrega ocjenjivanje se vrši kao kod nefrita.
275.
Lakši oblici hroničnog nefrita (umjerena albuminurija sa manjim promjenama u sedimentu bez drugih renalnih ili opštih poremećaja
20% do 30%
276.
Srednje teški oblici nefrita ili nefroza:
a) sa obilnom albuminurijom, sa teškim promjenama u sedimentu, umjerenim edemima, umjerenom hipertenzijom, hipostenurijom bez azotne retencije, manjim promjenama na očnom dnu
40% do 60%
b) sa lako povećanom azotnom retencijom, hipertenzijom i izraženim promjenama na očnom dnu
60% do 80%
277.
Teški oblici nefrita (izostenurije) azotna retencija, masivni i rezistentni edemi, teška hipertenzija sa uvećanjem srca, edem papile optičkog živca
80% do 100%
II kategorija
278.
Najteži oblici zatajivanja funkcije bubrega koji zahtijevaju trajnu hemodijalizu ili po izvršenoj transplantaciji bubrega
100%
I kategorija
279.
Nefrektomija:
a) ako je drugi bubreg zdrav
50%
b) ako postoji lakše oštećenje preostalog bubrega
60%
v) ako postoji srednje teško oštećenje preostalog bubrega
70% do 80%
g) ako postoji teško oštećenje preostalog bubrega
90% do 100%
II kategorija
d) ako oboljenje zahtijeva trajnu hemodijalizu
100%
I kategorija
280.
Aktivna tuberkuloza bubrega:
a) jednog bubrega, privremeno
60% do 90%
b) oba bubrega, privremeno
80% do 100%
II kategorija
v) u najtežim slučajevima
100%
I kategorija
281.
Cistit hronični traumatični:
a) prema težini slučaja
20% do 50%
b) u najtežim slučajevima, sa stalnom inkontencijom, skvrčenom bešikom i polipozom
60% do 80%
282.
Mokraćne fistule uretera, bešike ili uretre, kroz koje stalno curi mokraća, privremeno
40% do 80%
283.
Suženje mokraćnog kanala, prolazno za bužije i daje se širiti
20% do 40%
284.
Teško prolazna suženja (filiformna) sa čestim retencijama, prema težini slučaja
50% do 80%
Ako postoji komplikacija bešike ili bubrega, procenat se utvrđuje prema procentu iz tačke u kojoj se predviđa odgovarajuća komplikacija.
GLAVA XIV - GENITALNI ORGANI
A. Muški
285.
Ablatio penis totalis
80%
286.
Ablatio penis totalis ako se komplikuje sa stenezom orificijuma
100%
II kategorija
287.
Eppididimitis hronica bilateralis sa izospermijom
20%
289.
Ablatio testis, obostrano:
a) bez sekundarnih distrofičnih pojava
50%
b) sa sekundarnim distrofičnim pojavama
70%
290.
Ablatio penis et testicularum (amasculatio totalis)
100%
II kategorija
291.
Haematocoele, privremeno
20%
292.
Posttraumatska atrofija testisa
30%
B. Ženski
293.
Gubitak jednog ovarija
20%
294.
Gubitak oba ovarija
80%
295.
Gubitak uterusa ili jednog ovarija i uterusa
60%
296.
Gubitak oba ovarija sa uterusom
80%
297.
Oštećenje vulve i vagine, prema težini
20% do 50%
GLAVA XV - RAZNE DRUGE OZLjEDE I BOLESTI
298.
Šećerna bolest (diabetes mellitus) ocjenjuje se po pravilu prema stepenu intolerancije na ugljene hidrate, i to:
a) lakši oblici (bez pothranjenosti, bez glukozurije, pri odgovarajućoj dijeti
20% do 30%
b) srednje teški oblici (koji zahtijevaju davanje inzulina za obezbjeđivanje ravnoteže ishrane)
40% do 60%
v) teški oblici, koji se teško regulišu i pored primanja visokih doza insulina (sa pothranjenošću i čestim pojavama acidoze i komplikacijama na drugim organima)
70% do 100%
I kategorija
Pri ocjenjivanju vojnog invaliditeta vodiće se računa i o postojećim komplikacijama (tuberkuloze pluća, kardiovaskularne, nervne i očne).
299.
Oštećenje funkcije pankreasa kao posljedica povrede i ozljede ocjenjuje se prema stepenu oštećenja njegove funkcije:
a) lakši oblici
30%
b) srednji oblici
50%
v) teški oblici
50% do 80%
300.
Hronična malarija sa trajnim posljedicama, prema težini
20% do 40%
301.
Intoksikacija (trovanja) i ozljede od bojnih otrova, radijacijskih oštećenja ili pri nekom naročitom poslu u službi ocjenjivaće se analogno prema ozljedama i posljedicama na pojedinim organima
30% do 100%
I kategorija
302.
Hronični osteomijelitis sa stalnim fistulama, čestim egzacerbacijama
20% do 40%.
Prilog 2.
TABELARNI PRIKAZ VRSTE BOLESTI I UDIO VOJNOG INVALIDITETA
Red.
broj
VRSTA BOLESTI
UDIO VOJNOG INVALIDITETA
Ako su se prve pojave bolesti ispoljile
Ako se bolest pogoršala
1.
Endogene psihoze
(psihoze iz šizofrenog kruga, manično-depresivne psihoze, depresivni poremećaji kod kojih je endogeni faktor značajan u nastanku, te šizoafektivne psihoze).
Prema tumačenju koje se bazira na Desetoj reviziji Međunarodne klasifikacije bolesti, endogene psihoze su stanja u čijem nastanku podjednako učestvuju endogeni, socijalni i faktori psihološkog razvoja, pa se udio vojnog invaliditeta cijeni upravo sa 1/3, odnosno 30% od ukupnog tjelesnog oštećenja izazvanog takvom psihozom.
30%
2.
Neuroze i PTSP
Da bi se PTSP uzeo kao osnov za priznavanje vojnog invaliditeta, moraju biti ispunjeni svi dijagnostički kriterijumi (a, b, c, d, f), a cijeni se po tački 230. Liste.
Akutni PTSP uzima se u obzir ako je njegov početak u roku od tri mjeseca od traumatskog događaja, ali pošto, po pravilu, traje kraće od tri mjeseca i ne ostavlja trajne posljedice, ne dolazi u obzir priznavanje vojnog invaliditeta.
Hronični PTSP je onaj kod kojeg simptomi traju duže od tri mjeseca i koji ostavlja trajne posljedice (invaliditet), ali je udio vojnog faktora jednak udjelu svih ostalih faktora u ukupnom tjelesnom oštećenju (1/2, odnosno 50%).
Izuzetno, PTSP može biti sa odgođenim početkom, kada se prvi simptomi javljaju najranije šest mjeseci od traumatskog događaja, a može biti akutni i hronični. Javlja se relativno rijetko i može se izuzetno uzeti u obzir ako su zadovoljeni svi dijagnostički kriterijumi (a, b, c, d, f) i sa udjelom vojnog faktora od 50%.
50%
3.
Epilepsije
(osim idiopatskih)
od 20% do 100%
4.
Amiotrofična nervna oboljenja i mišićne distrofije, te multipla skleroza
od 20% do 30%
5.
Diskopatije i degenerativna oboljenja kičmenog stuba
od 20% do 30%
6.
Dijabetes
od 20% do 50%
od 20% do 30%
7.
Esencijalne hipertenzije
od 20% do 50%
od 20% do 30%
8.
Urođene srčane mane
isključeno
od 20% do 30%
9.
Ulkusna bolest
od 20% do 50%
od 20% do 30%
10.
Reumatoidni artitis
od 20% do 30%
11.
Alergijska oboljenja i psorijaza
od 20% do 30%
12.
Maligna oboljenja
od 20% do 50%
od 20% do 30%
13.
Za egzogene psihoze primijeniti tumačenje koje se bazira na Desetoj reviziji Međunarodne klasifikacije bolesti, a prema kome se radi o takvim poremećajima koji se javljaju nakon i ne dugo kao odgovor na događaje koji bi pojedinačno ili zajedno u sličnim okolnostima bili izrazito stresogeni gotovo svakom pripadniku kulture iz koje dolazi ta osoba. Trajanje epizode je najmanje jedan dan, ali manje od mjesec dana, sa kasnijim povratkom na premorbidni nivo funkcije organizma. Praktično, ne dolazi u obzir ocjena vojnog invaliditeta zbog suviše kratkog trajanja epizoda i vraćanja u zdravo stanje.
14.
("Sl. glasnik RS", br. 100/2012, 116/2012 - ispr., 32/2014 i 103/2016)
Član 1
(1) Ovim pravilnikom uređuje se način utvrđivanja procenta (ocjene) vojnog invaliditeta prema stepenu tjelesnog oštećenja nastalog usljed rane, povrede, ozljede ili bolesti zadobijene pod okolnostima relevantnim u smislu propisa iz oblasti boračko-invalidske zaštite.
(2) Odredbe ovog pravilnika primjenjuju se i prilikom utvrđivanja procenta vojnog invaliditeta za tjelesno oštećenje nastalo usljed bolesti koja se pogoršala pod okolnostima iz stava 1. ovog člana, tako što se uzima srazmjeran procenat od cjelokupnog tjelesnog oštećenja u zavisnosti od prirode bolesti, njenog razvoja, trajanja i težine ratnih napora, odnosno napora pri vršenju vojne službe, kao i u zavisnosti od drugih okolnosti koje su u pojedinom slučaju uticale na pogoršanje bolesti.
Član 2
Procenat vojnog invaliditeta utvrđuje se na osnovu odredaba Zakona, ovog pravilnika i Liste procenata vojnog invaliditeta (u daljem tekstu: Lista), koja se nalazi u Prilogu 1. ovog pravilnika i čini njegov sastavni dio.
Član 3
(1) Za organ ili dio tijela koji je u određenoj mjeri oštećen utvrđuje se, po pravilu, procenat vojnog invaliditeta niži od procenta predviđenog u Listi za potpuni gubitak (amputaciju) tog organa, odnosno dijela tijela.
(2) Ako organ, odnosno dio tijela postoji, ali je oštećen toliko da je funkcionalno potpuno neupotrebljiv, može se utvrditi procenat vojnog invaliditeta predviđen u Listi za potpun gubitak (amputaciju) tog organa, odnosno dijela tijela.
Član 4
(1) Ako je vojni invaliditet nastao kao posljedica više rana, povreda, ozljeda ili bolesti, procenti za pojedina oštećenja organizma predviđeni u Listi ne sabiraju se, nego se kao osnov uzima oštećenje sa najvećim procentom, pa se taj procenat povećava za 10% do 30%, s obzirom na uticaj ostalih oštećenja na cijeli organizam, i to samo ako je u Listi predviđeno najmanje 20% za svako od tih oštećenja.
(2) Ako je za najmanje dva oštećenja iz stava 1. ovog člana u Listi utvrđeno od po 50% ili više procenata, a postoji izrazito oštećenje organizma, odnosno više funkcija u organizmu, procenat po oštećenju za koje je u
Listi utvrđen najveći procenat vojnog invaliditeta može se povećati i za preko 30%, a najviše do 100% vojnog invaliditeta - druga kategorija.
(3) Ako postoji četiri ili više oštećenja iz stava 1. ovog člana za koja je u Listi utvrđeno manje od po 50%, a najmanje od po 20%, procenat vojnog invaliditeta za osnovno oštećenje može se povećati i za 40%.
(4) Ako usljed svih oštećenja iz stava 1. ovog člana postoji takav invaliditet zbog čega je vojni invalid nepokretan i nije u stanju da vrši osnovne fiziološke potrebe bez pomoći drugog lica, određuje se 100% vojnog invaliditeta - prva kategorija.
(5) Ako je vojni invaliditet nastao kao posljedica oštećenja organizma usljed više rana, povreda ili ozljeda, ali je za svako od tih oštećenja u Listi predviđeno ispod 20% vojnog invaliditeta, može se utvrditi procenat vojnog invaliditeta od 20% do 30%, ako je usljed svih oštećenja cijeli organizam oštećen za 20%, odnosno 30%.
Član 5
Prilikom ocjene vojnog invaliditeta ožiljci se uzimaju u obzir samo ako ometaju (umanjuju) funkciju nekog organa ili ako su prouzrokovali nagrđenost u smislu tačke 176. Liste.
Član 6
(1) Ako je kod lica bez jednog parnog organa pod okolnostima iz čl. 5. i 7. Zakona došlo do gubitka ili oštećenja drugog parnog organa od najmanje 60%, procenat oštećenja određuje se kao da je oštećenje oba parna organa nastalo pod tim okolnostima, pri čemu se procenat vojnog invaliditeta može odrediti do 100% - prva kategorija.
(2) Ako je jedan parni organ oštećen ili izgubljen pod okolnostima iz čl. 5. i 7. Zakona i po tom osnovu utvrđen procenat vojnog invaliditeta, a drugi parni organ je izgubljen ili oštećen najmanje 60% nezavisno od tih okolnosti, procenat vojnog invaliditeta određuje se za oštećenje, odnosno gubitak oba parna organa i umanjuje za 20%, a ako se za ovakvo oštećenje organizma u Listi predviđa 100% - prva kategorija, određuje se 100% vojnog invaliditeta - druga kategorija.
(3) Kao oštećenje drugog oka u smislu st. 1. i 2. ovog člana smatra se smanjenje funkcije oka za najmanje jednu polovinu (smanjenje vida najmanje 5/10).
Član 7
(1) Procenat invaliditeta za amputiranu nogu ili ruku povećava se za 10% ako je patrljak nepodesan za nošenje proteze.
(2) Vojni invaliditet prve kategorije može se utvrditi samo za oštećenja organizma za koja je u Listi utvrđen procenat vojnog invaliditeta 100% - prva kategorija, kao i u slučajevima iz člana 4. stav 4. i člana 6. stav 1. ovog pravilnika.
Član 8
Ako se u slučaju amputacije ekstremiteta kliničkim posmatranjem i dokumentovanom anamnezom mogu dokazati neurizmi sa bolovima i smetnjama u fantomskom udu ili u slučaju kauzalgije, procenat vojnog invaliditeta može se povećati za 10% do 30%.
Član 9
(1) Licu koje je kao maloljetnik ili kao ratni zarobljenik bilo izloženo teškim životnim uslovima za vrijeme rata i zbog toga zadobilo oštećenje organizma psihosomatskog karaktera, ukupan procenat invaliditeta utvrđen u skladu sa ovim pravilnikom i Listom može se povećati za 10% ili 20%.
(2) Vojnom invalidu koji je u vrijeme nastanka invaliditeta bio maloljetan, a kod koga je usljed oštećenja organizma po kome mu je utvrđen vojni invaliditet nastupilo psihosomatsko oštećenje (poremećaj), i to najkasnije u roku od godinu dana od nastanka invaliditeta, procenat vojnog invaliditeta utvrđen u Listi može se povećati za 10% ili 20%.
(3) Procenat vojnog invaliditeta povećan u smislu st. 1. i 2. ovog člana može da iznosi najviše 100% - druga kategorija.
Član 10
(1) Pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta povodom pogoršane bolesti i bolesti nepoznate ili multifaktorijalne etiologije uzima se odgovarajući procenat od cjelokupnog oštećenja organizma, odnosno udio vojnog invaliditeta u ukupnom oštećenju organizma, s obzirom na prirodu bolesti, njen razvitak, trajanje i težinu ratnih napora, godine starosti za vrijeme vojnog angažovanja i druge okolnosti koje su u pojedinim slučajevima mogle uticati na bolest.
(2) U bolesti čija je etiologija nepoznata ili još sa sigurnošću nije utvrđena, odnosno koja je uslovljena endogenom ili drugom urođenom ili stečenom sklonošću (bolesti nepoznate ili multifaktorijalne etiologije) spadaju: endogene psihoze, neuroze, posttraumatski stresni poremećaj, epilepsije (izuzev traumatske epilepsije), amiotrofična nervna oboljenja i mišićne distrofije, multipla skleroza, diskopatije i degenerativna oboljenja kičmenog stuba, dijabetes, esencijalne hipertenzije, urođene srčane mane, ulkusna bolest, reumatoidni artritis, alergijska oboljenja, psorijaza, maligna oboljenja, psihopatije, litijaze, policistična oboljenja, kao i sva druga oboljenja multifaktorijalne i nepoznate etiologije.
(3) Udio vojnog invaliditeta u ukupnom oštećenju organizma, u smislu stava 1. ovog člana, utvrđuje se u procentu na način prikazan u tabeli Priloga 2. ovog pravilnika, koji je usaglašen sa aktuelnim saznanjima i stanovištem medicinske struke objedinjenim u važećoj reviziji Međunarodne klasifikacije bolesti i srodnih zdravstvenih stanja, koju izdaje Svjetska zdravstvena organizacija.
Član 11
Za bolesti nepoznate ili multifaktorijalne etiologije koje nisu izričito nabrojane u članu 10. stav 2. ovog pravilnika, a naročito za sva hereditarna, degenerativna i psihosomatska oboljenja, procenat vojnog invaliditeta i postojanje uzročnoposljedične veze utvrđuje se prema principu analogije, svrstavanjem u najsrodniju bolest koja je predviđena članom 10. stav 2. ovog pravilnika.
Član 12
(brisano)
Član 13
Procenat vojnog invaliditeta zbog upale zglobova utvrđuje se na isti način kao i za traume zglobova, odnosno kao za oboljenja srca prouzrokovana upalom zglobova.
Član 14
(1) Prilikom ocjene vojnog invaliditeta ne uzimaju se u obzir oštećenja koja su posljedica starenja, kao ni stručna sprema, zanimanje, materijalno stanje, obdarenost, pol i druga lična svojstva lica.
(2) Prilikom ocjene vojnog invaliditeta ne uzimaju se u obzir ni oštećenja koja bi se po prirodi bolesti pogoršala.
Član 15
(1) Procenat vojnog invaliditeta utvrđuje se, po pravilu, trajno.
(2) Ako postoje izgledi da će se zdravstveno stanje u znatnoj mjeri poboljšati primjenom bilo kog medicinskog metoda ili ako liječenje nije završeno, procenat vojnog invaliditeta utvrđuje se privremeno, za period do dvije godine.
(3) Procenat vojnog invaliditeta utvrđuje se privremeno i kada je to izričito propisano u Listi.
(4) Privremena ocjena vojnog invaliditeta može se utvrditi samo jedanput.
Član 16
Ako tjelesno oštećenje nije predviđeno ovim pravilnikom, odnosno Listom, procenat invaliditeta utvrđuje se analognom primjenom tih propisa koji se odnose na slična ili srodna oštećenja.
Član 17
Listom se utvrđuju pojedinačno (po tačkama) tjelesna oštećenja i procenti invaliditeta za svaku od njih, te posebna pravila za utvrđivanje vojnog invaliditeta za neka od njih.
Član 18
Ovaj pravilnik primjenjuje se i u postupku za priznavanje prava u oblasti zaštite civilnih žrtava rata, u skladu sa propisom kojim se uređuje ta oblast.
Član 19
Stupanjem na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 31/10).
Član 20
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srpske".
Prilog 1.
LISTA PROCENATA VOJNOG INVALIDITETA
GLAVA I - RUKA
A. Šaka
a) Prsti
Ograničena pokretljivost (kontraktura)
1.
Ograničena pokretljivost svih prstiju jedne šake
a) u manjem stepenu
20%,
b) ako su ovakve promjene na objema rukama
30%.
2.
Ograničena pokretljivost svih prstiju jedne šake:
a) u većem stepenu
30% do 50%,
b) ako su ovakve promjene na objema rukama
40% do 80%.
3.
Ograničena pokretljivost palca:
a) jedne šake u oba zgloba
ispod 20%,
b) ako su ovakve promjene na objema rukama
20%.
4.
Ograničena pokretljivost bilo kog drugog prsta pojedinačno
ispod 20%.
5.
Ograničena pokretljivost većine prstiju:
a) jedne šake, osim palca, prema stepenu
20% do 40%,
b) ako su ovakve promjene na objema rukama prema stepenu
30% do 60%.
6.
Procenat kod jako izraženih kontraktura u lošem položaju, koje praktično isključuju svaku funkciju, utvrđuje se kao kod amputacije.
7.
Pri primjeni t. 2. i 5. ove liste vodi se računa o funkcionalnom značaju pojedinih prstiju za funkciju šake kao cjeline.
Potpuna ukočenost zglobova (ankiloza)
8.
Ankiloza palca u interfalangealnom zglobu:
a) jedne šake
ispod 20%,
b) na objema šakama
20%.
9.
Ankiloza palca u interfalangealnom zglobu, u nepovoljnom položaju:
a) jedne šake
20%,
b) na objema šakama
30%.
10.
Ankiloza palca u metakarpofalangealnom zglobu:
a) jedne šake
20%,
b) na objema šakama
30%.
11.
Ankiloza palca u metakarpofalangealnom zglobu, u nepovoljnom položaju:
a) jedne šake
30%,
b) na objema šakama
40%.
12.
Ankiloza većine prstiju, osim palca šake, prema položaju povoljnom ili nepovoljnom za funkciju:
a) jedne šake
30% do 40%,
b) na objema šakama
40% do 60%.
13.
Ankiloza svih prstiju šake, prema povoljnom ili nepovoljnom položaju:
a) jedne šake
40% do 60%,
b) ako su ovakve promjene obostrane u povoljnom položaju
70% do 80%,
v) ako su ovakve promjene obostrane u nepovoljnom položaju
90% do 100%.
Amputacija
14.
Amputacija palca obje falange
30%.
15.
Amputacija obje falange palca sa metakarpalnom kosti
40%.
16.
Amputacija bilo kog prsta, osim palca ili kažiprsta
ispod 20%.
17.
Amputacija kažiprsta:
a) jedne šake
20%,
b) obje šake
30%.
18.
Amputacija dva prsta bez metakarpalne kosti
20%.
19.
Amputacija kažiprsta i srednjeg prsta:
a) jedne šake
30%,
b) ako su promjene obostrane s obzirom na značaj amputiranih prstiju
30% do 50%.
20.
Amputacija dva prsta sa metakarpalnim kostima:
a) palac i kažiprst
50%
b) kažiprst i srednji
40%
v) srednji i domali
40%
g) domali i mali
30%
21.
Amputacija tri i više prstiju sa sačuvanim metakarpalnim kostima:
a) palac sa ma koja dva prsta (osim kažiprsta)
50%
Ako je amputiran i kažiprst, određuje se + 10%
b) kažiprsta, srednjeg i malog prsta
40%
v) četiri posljednja prsta jedne šake
50%
g) četiri posljednja prsta obje šake
80%
d) palac sa ma koja tri prsta iste šake
60%
22.
Amputacija svih prstiju:
a) jedne šake
70%
b) obje šake
100%
I kategorija
23.
Amputacija oba palca i jednog kažiprsta
60%
24.
Amputacija oba palca
50%
25.
Amputacija oba palca, jednog kažiprsta i jednog srednjeg prsta
70%
26.
Amputacija oba palca i oba kažiprsta
80%
27.
Amputacija oba palca i druga tri prsta ali ne svih na istoj šaci
80%
28.
Amputacija tri prsta sa metakarpalnim kostima:
a) palca, kažiprsta i srednjeg prsta
60%
b) kažiprsta, srednjeg i malog prsta
50%
v) srednjeg, domalog i malog prsta
40%
Djelimična amputacija
29.
Djelimična amputacija jednog članka palca i dva članka kažiprsta
20%
30.
Djelimična amputacija jednog članka palca i dva članka kažiprsta, sa slabo pokretnim patrljcima
30% do 40%
31.
Kod djelimične amputacije više prstiju procenat se određuje prema datoj shemi, sumirajući za gubitak članka svakog prsta odgovarajuće procente, pa ako je zbir veći od 15% - određuje se 20%, a ako je veći od 25% - određuje se 30% itd., i to:
- za jedan članak palca
8%
- za jedan članak kažiprsta
6%
- za jedan članak ostalih prstiju
4%
Prelom (fraktura)
32.
Prelomi metakarpalnih kostiju, bez poremećaja funkcije
ispod 20%
33.
Prelomi metakarpalnih kostiju ili jače deformacije ili iščašenje karpometakarpusa sa oštećenom funkcijom, a prema stepenu oštećenja, imajući u vidu oštećenje šake i pojedinih prstiju:
a) jedne šake
20% do 40%
b) ako su ovakve promjene obostrane
30% do 60%
b) Ručje
Ograničena pokretljivost (kontraktura)
34.
Ograničena pokretljivost šake većeg stepena:
a) jedne šake
20% do 30%
b) obje šake
30% do 40%
Ukočenost (ankiloza)
35.
Ankiloza zgloba šake u povoljnom položaju:
a) jedne šake
30%
b) obje šake
50%
Za ankilozu u nepovoljnom položaju procenat se povećava za 10% ili 20%, prema oštećenju funkcije.
Amputacija
36.
Amputacija jedne šake
70%
37.
Amputacija obje šake
100%
I kategorija
B. Podlaktica
Prelom (fraktura)
38.
Krivo srasli prelomi, sa ograničenim pokretima pronacije i supinacije
20% do 30%
39.
Krivo srasli prelomi sa potpunom ukočenošću pronacije i supinacije, a položaj šake povoljan u pronaciji ili u srednjem položaju
40%
40.
Krivo srasli prelomi, sa potpunom ukočenošću pronacije i supinacije, a položaj šake u supinaciji
50%
Lažni zglob
41.
Lažni zglob jedne kosti:
a) na jednoj ruci
20% do 30%
b) na objema rukama
30% do 40%
42.
Lažni zglob obje kosti:
a) na jednoj ruci
40% do 50%
b) na objema rukama
60% do 70%
Amputacija
43.
Amputacija podlaktice
70%
44.
Amputacija obje podlaktice
100%
I kategorija
V. Lakat
Ograničena pokretljivost (kontraktura)
45.
Pokretljivost očuvana između 75 stepeni do potpune fleksije
40%
46.
Pokretljivost očuvana između 90 stepeni i 105 stepeni, odnosno između 90 stepeni i 75 stepeni
30%
47.
Pokretljivost očuvana između 105 stepeni i 180 stepeni, ruka u nepovoljnom položaju, u ekstenziji
40% do 50%
Ukočenost (ankiloza)
48.
Ukočenost pod pravim uglom ili nešto manje (90 do 75 stepeni)
40%
49.
Ukočenost pod oštrim uglom (ispod 75 stepeni)
50%
50.
Ukočenost lakta u potpunoj fleksiji
70%
51.
Ukočenost u nepovoljno ispruženom položaju (od 105 do 180 stepeni)
50% do 70%
52.
Ako su promjene u t. 48. do 51. ove liste obostrane, procenat se povećava za
20% ili 30%.
Labav zglob
53.
Labav zglob, prema stepenu
30% do 50%
Prelomi i iščašenja (frakutra i luksacija)
54.
Procenat za prelome i iščašenja utvrđuje se prema štetnim posljedicama po funkciju lakatnog zgloba. Isto tako ocjenjuju se i zastarjela iščašenja i posljedice iščašenja.
Amputacija
55.
Amputacija ruke u laktu (eksartikulacija)
80%
56.
Amputacija obje ruke u laktu
100%
I kategorija
G. Mišica
Prelomi
57.
Nepravilno srastao prelom mišićne kosti, sa skraćenjem, ali bez štetnih posljedica u susednim zglobovima
ispod 20%
Lažni zglob (pseudoartroza)
58.
Pseudoartroza mišićne kosti:
a) operativno korigovana
40%
b) bez mogućnosti operativne korekcije (potreban ortopedski aparat)
60%
v) ako su ovakve promjene obostrane
60% do 80%
Amputacija
59.
Amputacija jedne ruke u mišici
90%
60.
Amputacija obje ruke u mišici
100%
I kategorija
D. Rame
Ograničena pokretljivost (kontraktura)
61.
Ograničena pokretljivost ramena, u težem stepenu (ruka se ne može podići iznad horizontale), prema stepenu oštećenja funkcije:
a) jedne ruke
20% do 40%
b) obje ruke
30% do 60%
Ukočenost (ankiloza)
62.
Potpuna ankiloza ramena, prema položaju:
a) jedne ruke
40% do 60%
b) obje ruke
60% do 80%
Iščašenje (luksacija)
63.
Labav zglob jednog ramena, privremeno
30 do 40%
Ako nije moguće operativnim putem izlječenje, odrediće se stalan procenat.
64.
Labav zglob oba ramena
50% do 60%
65.
Zastarjela i nenamještena iščašenja ocjenjuju se kao kontrakture i ankiloze.
Eksartikulacija
66.
Eksartikulacija jedne ruke u ramenu
100%
II kategorija
67.
Eksartikulacija obje ruke u ramenu
100%
I kategorija
B. Ključnjača (clavicula)
68.
Prelomi ključnjače uzimaju se u obzir za utvrđivanje procenta vojnog invaliditeta samo ako postoji ograničena pokretljivost ramenog zgloba ili komplikacije u vezi sa susjednim nervima ili krvnim sudovima.
E. Živci
69.
Potpuna uzetost (paraliza) cijelog pleksusa brahialisa
90%
70.
Uzetost gornjeg dijela pleksus brahialasa:
a) djelimična
20% do 40%
b) potpuna
60%
71.
Uzetost (paraliza) donjeg dijela pleksus brahialisa:
a) lakšeg stepena
20%
b) težeg stepena
50%
v) potpuna paraliza
70%
72.
Paraliza n. aksilarisa
30%
73.
Pareza n. aksilarisa
20%
74.
Paraliza n. medianusa ili n. radialisaa ili ulnarisa
50%
75.
Pareza n. medianusa ili n. radialisa ili ulnarisa
20% do 40%
76.
Paraliza n. muskulokutaneusa
30%
77.
Pareza n. muskulokutaneusa
20%
78.
Potpuna uzetost obje ruke
100%
I kategorija
79.
Kod paralize bilo kog od živaca na objema rukama navedenih u t. 69. do 77. procenat se povećava za 20% ili 30%.
Za oboljenja iz t. 70, 71. i 75. ove liste procenat se određuje zavisno od motorne slabosti i promjene elektromiografskog nalaza i nalaza specijaliste neurologa.
GLAVA II - NOGA
A. Stopalo
Ograničena pokretljivost i ukočenost (kontraktura i ankiloza)
80.
Ograničena pokretljivost prstiju
ispod 20%
81.
Procenat kod ankiloze svih prstiju u lošem položaju koji ometa hod, utvrđuje se kao kod amputacije prstiju.
Amputacija i eksartikulacija
82.
Amputacija palca bez metatarzalne kosti
ispod 20%
83.
Amputacija palca sa metatarzalnom kosti
20%
84.
Amputacija dva ili tri prsta, sa metatarzalnim kostima
30%
85.
Amputacija svih prstiju na jednoj nozi bez metatarzalne kosti, prema stanju ožiljka
20% do 30%
86.
Ako su u pitanju amputacije iz t. 83, 84. i 85. ove liste na objema nogama, procenat se povećava za 10% ili 20%.
B. Donožje
Prelom (fraktura)
87.
Prelom jedne ili više metatarzalnih kostiju, samo ako ima za posljedicu deformaciju stopala i prstiju i otežava hod
20% do 30%
Amputacija i eksartikulacija
88.
Amputacija stopala po Lisfrancku (exarticulatio tarsometatarsea), prema stanju ožiljaka:
a) jedne noge
30% do 40%
b) obje noge
50% do 70%
V. Nožje
Prelom (fraktura)
89.
Prelom jedne ili više tarzalnih kostiju, sa deformacijom stopala
20% do 40%
Amputacija
90.
Amputacija po Chopartu (exarticulatio tarsitransversa) prema stanju ožiljaka:
a) na jednoj nozi
40% do 50%
b) na objema nogama
60% do 80%
G. Skočni zglob
Ograničena pokretljivost (kontraktura)
91.
Kontraktura stopala u ekvinusu, prema stepenu
20% do 30%
Ako su promjene obostrane, procenat se povećava za 20%.
92.
Kontraktura stopala u kalkaneus položaju:
a) na jednoj nozi
30%
b) na objema nogama
50%
Ukočenost (ankiloza)
93.
Ankiloza skočnog zgloba:
a) pod pravim uglom
20%
b) u nepovoljnom položaju pod bilo kojim drugim uglom
30% do 60%
v) obostrano
50% do 70%
Amputacija i eksartikulacija
94.
Amputacija u skočnom zglobu po Pirogevu:
a) na jednoj nozi
60%
b) na objema nogama, prema oštećenju hoda
80% do 100%
II kategorija
95.
Eksartikulacija u skočnom zglobu:
a) na jednoj nozi
60%
b) na objema nogama, prema oštećenju hoda
80% do 100%
II kategorija
D. Potkoljenica
Prelom (fraktura)
96.
Dobro srasli prelomi potkoljenice bez atrofije mišića, sa sačuvanom pokretljivošću susjednih zglobova:
a) bez skraćenja
ispod 20%
b) sa skraćenjem do 3 cm
20%
v) sa skraćenjem preko 3 cm
30%
97.
Loše srasli prelomi potkoljenice:
a) sa skraćenjem do 3 cm
30%
b) sa skraćenjem preko 3 cm, a prema stepenu skraćenja
30% do 40%
98.
Loše srasli prelomi potkoljenice sa deformacijom, sa devijacijom stopala, velikim dubokim ožiljcima, atrofijom mišića, stalnim otokom, prema stepenu gubitka funkcije hoda ili oštećenje funkcije susjednih zglobova
40% do 50%
99.
Ako su promjene iz t. 96. do 98. obostrane, procenat se povećava za 20% ili 30%.
Lažni zglob (pseudoartroza)
100.
Lažni zglob potkoljenice prema težini slučaja:
a) na jednoj nozi
50% do 60%
b) na objema nogama
70% do 100%
II kategorija
Amputacija
101.
Amputacija u potkoljenici:
a) jedne noge
70%
b) obje noge
100%
II kategorija
102.
Amputacija obje potkoljenice, sa kratkim ili zgrčenim patrljcima nepodesnim za proteze, ili sa ograničenim pokretima u koljenu
100%
I kategorija
B. Čašica
Lažni zglob
103.
Lažni zglob čašice ili patelektomija, prema stepenu oštećenja funkcije zgloba:
a) jedne noge
20% do 30%
b) obje noge
40% do 50%
E. Koljeno
Ograničena pokretljivost (kontraktura)
104.
Kontraktura koljena desmogenog ili artorogenog porijekla, sa mogućnošću ekstenzije, prema stepenu moguće ekstenzije:
a) od 150 do 170 stepeni
20% do 40%
b) ispod 150 stepeni
50% do 60%
Za obostranu kontrakturu koljena procenat se povećava za 20% ili 30%.
105.
Artroplastika i vještački koljeni zglob 40% do 60%
Za obostranu artroplastiku i vještački zglob procenat se povećava za 20% ili 30%.
Potpuna ukočenost (ankiloza)
106.
Ankiloza koljena u povoljnom položaju opruženom ili skoro opruženom:
a) jedne noge
40%
b) obje noge
70%
107.
Ankiloza koljena u lošem položaju (u fleksiji od 150 stepeni do potpune fleksije) zavisno od ugla:
a) jedne noge
50% do 60%
b) obje noge
70% do 100%
II kategorija
Labav zglob
108.
Labav zglob koljena, prema stepenu oštećenja funkcije
20% do 40%
Ž. Butnjača
Prelom (fraktura)
109.
Prelom butne kosti sa skraćenjem do 3 cm bez atrofije mišića i kontrakture zglobova
20%
110.
Prelom butne kosti, sa skraćenjem preko 3 do 6 cm 20% do 40%
Ako pored skraćenja postoji deformacija ili kontraktura u susjednim zglobovima, procenat se povećava za 10% ili 20%.
111.
Prelom butne kosti sa skraćenjem preko 6 cm 50% do 60%
Ako pored skraćenja postoji deformacija ili kontraktura u susjednim zglobovima, procenat se povećava za 10% ili 20%.
112.
Loše srastao prelom vrata butne kosti, prema stepenu oštećenja funkcije
40% do 60%.
Ako su oštećena oba susjedna zgloba, procenat se povećava za 20%.
Lažni zglob (pseudoartroza)
113.
Lažni zglob butne kosti
60% do 70%
Ako su promjene obostrane, procenat se povećava za 20%.
114.
Lažni zglob vrata butne kosti
60% do 80%
Ako su promjene obostrane, procenat se povećava za 20%.
Amputacija i eksartikulacija
115.
Eksartikulacija u koljenu:
a) jedne noge
80%
b) obje noge
100%
I kategorija
116.
Amputacija u nivou butine:
a) jedne noge
90%
b) obje noge
100%
I kategorija
Z. Kuk
Kontraktura
117.
Ograničena pokretljivost u zglobu kuka
20% do 40%
Ako su promjene obostrane, procent se povećava za 20% ili 30%.
118.
Ograničena pokretljivost kuka, noga u fleksiji, prema stepenu fleksije ili noga u abdukciji, unutrašnjoj ili spoljnoj rotaciji ili drugom nepovoljnom položaju
40% do 60%
Ako su promjene obostrane, procent se povećava za 20% ili 30%.
119.
Vještački zglob kuka
40% do 60%
Ukočenost (ankiloza)
120.
Ankiloza kuka:
a) u povoljnom položaju
50%
b) u nepovoljnom položaju
60% do 70%
v) oba kuka u ma kom položaju
100%
I kategorija
Eksartikulacija
121.
Eksartikulacija u kuku:
a) jedne noge
100%
II kategorija
b) obje noge
100%
I kategorija
Kombinovana amputacija (ruka i noga)
122.
Amputacije jedne ruke i jedne noge ili potpuna neupotrebljivost jedne ruke i jedne noge
100%
I kategorija
I. Živci
123.
Paraliza cijelog lumbosakralnog pleksusa
90%
124.
Obostrana paraliza lumbosakralnog pleksusa
100%
I kategorija
125.
Paraliza ishijadičnog živca
60%
126.
Pareza ishijadičnog živca
20% do 50%
127.
Paraliza n. peroneusa
40%
128.
Pareza n. peroneusa
20% do 30%
129.
Paraliza n. tibialisa
50%
130.
Pareza n. tibialisa
30%
131.
Paraliza n. femoralisa
50%
132.
Pareza n. femoralisa
30%
133.
Ako su paralize, odnosno pareze iz t. 125. do 132. ove liste obostrane, procent se povećava za 20% do 30% za oštećenje perifernih živaca donjih ekstremiteta (t. 125. do 132) ocjena procenta vojnog invaliditeta se vrši na osnovu nalaza neurologa ili fizijatra i elektromiografskog nalaza koji će omogućiti ocjenu stepena funkcionalnog oštećenja ili ispada.
J. Krvni sudovi
134.
Aneurizme manjih arterija šake ili stopala, jedne arterije podlaktice ili potkoljenice i dr. ako ne izazivaju veće funkcionalne smetnje
20%
135.
Aneurizme obje arterije šake ili stopala
30% do 40%
136.
Aneurizme obje arterije podlaktice ili potkoljenice
30% do 50%
137.
Aneurizme art. femoralis ili art. popliteae
40% do 60%
138.
Aneurizme art. axilaris ili art. brachialis
50% do 70%
139.
Aneurizme art. carotis:
a) eksterne
50%
b) interne
70% do 80%
140.
Aneurizme važnih i teže pristupačnih arterija za hiruršku intervenciju, kao art ili asa, femoralis iznad račve, axilaris, subclaciae, ocjenjuju se prema težini slučaja
50% do 80%
141.
Proširenje vena na nozi, većeg stepena (varices)
20% do 30%
142.
Proširenje vena na nozi sa grizlicama i edemom
30% do 50%
143.
Elefantijaza kao posljedica limfnog zastoja noge
30% do 50%
144.
Tromboflebitis sa elefantijazom kao posljedicom ranjavanja ili kao komplikacija u postoperativnom toku:
a) na jednoj nozi
30% do 50%
b) na objema nogama
40% do 70%
145.
Ako su promjene iz t. 141. do 143. obostrane, procenat vojnog invaliditeta, zavisno od stepena oštećenja, povećava se za 10% ili 20%.
GLAVA III - GLAVA
A. Lobanja i mozak
Link 1 --
Link 2 -- Link 3 -- Link 4 --
Link 5 -- Link 6 -- Link 7
146.
Skalpirana koža na glavi, većih razmjera
20% do 40%
147.
Fraktura lobanje, bez koštanih defekata i bez nervnih poremećaja
ispod 20%
148.
Fraktura lobanje, sa defektom kosti ili impresijom, bez nervnih poremećaja, zavisno od veličine i lokalizacije defekta, odnosno impresije
20% do 30%
149.
Povreda lobanje, sa ili bez frakture, ali sa pojavama traumatske encefalopatije, prema težini:
a) lake pseudoneurastenične pojave
20% do 30%
b) izražene pseudoneurastenične pojave
40% do 60%
v) teške pseudoneurastenične pojave
70% do 90%
Traumatska encefalopatija priznaje se samo ako postoje objektivni znaci i pozitivni laboratorijski nalazi.
Subjektivni sindrom ne cijeni se kao posttraumatska encefalopatija. Za ocjenjivanje procenta vojnog invaliditeta po ovoj tački neophodno je uraditi: fudus, EEG, psihičko testiranje i kompjuterizovanu tomografiju mozga.
150.
Klinički utvrđena epilepsija nastala usljed povrede ili bolesti:
a) kad su napadi rijetki
20% do 30%
b) kad su napadi česti, jednom do tri puta mjesečno
40% do 60%
v) kad su napadi vrlo česti, jednom do tri puta nedjeljno
60% do 80%
g) kad su napadi veoma česti, jednom ili više puta dnevno
80% do 100%
I kategorija
d) ako uz epileptične napade, bez obzira na njihovu učestalost, postoje trajne psihičke promjene koje teško kompromituju socijalno ponašanje bilo zbog poremećaja u inteligenciji, bilo zbog karakternih poremećaja, procent se povećava za 40% do 60%, a u najtežim slučajevima iznosi
100%
I kategorija
Procenat vojnog invaliditeta po ovoj tački može se utvrđivati nakon obavezno sprovedene bolničke opservacije na neurološkom odjeljenju sa utvrđenim svim elementima bitnim za ocjenu procenta invaliditeta (uzrok, učestalost napada i stepen psihičkih promjena).
Ako su ovi uslovi ispunjeni, ocjena se može dati i u toku liječenja.
B. Vilica
151.
Prelom gornje vilice, sa deformacijom prema stepenu
20% do 50%
152.
Loše srastao prelom donje vilice, sa poremećenom artikulacijom preostalih zuba, prema težini
20% do 30%
153.
Prelom donje vilice, sa ograničenjem otvaranja usta između:
a) 30 mm i 20 mm
20% do 30%
b) 20 mm i 10 mm
40% do 50%
v) maksimalno otvaranje ispod 10 mm, pa do potpunog sastavljanja zuba gornje i donje vilice
50% do 80%
154.
Pseudoartroza donje vilice privremeno
30% do 50%
155.
Pseudoartroza donje vilice, sa većim defektom koštanog masiva zajedno sa zubima, tako da otežava ili potpuno onemogućuje protezu ili žvakanje prema težini
50% do 80%
V. Oči
156.
Gubitak jednog oka, potpun gubitak vida jednog oka ili veoma veliko smanjenje vida (oštrina vida manja od 0,05)
50%
Ako je vid na jednom oku izgubljen a na drugom smanjen, procent od 50% povećava se za 10% za svakih 0,20 smanjenja vida. Za smanjenje vida na drugom oku za 0,40 od 50% na 70% itd.
Na isti način ocjenjuje se i umanjenje vida na oba oka (na primjer VOD ravno 0,80 VOS ravno 0,60. Ukupan procent iznosi 30% za smanjenje vida za 0,20 na desnom oku i smanjenje vida za 0,40 na lijevom oku.
Smanjenje vida ocjenjuje se pomoću korekcije.
157.
Sljepilo, odnosno gubitak vida na oba oka
100% I kategorija
Pod potpunim gubitkom vida jednog oka podrazumijeva se oštrina vida ispod 0,05.
158.
Bitemporalna hemianopsija, kvadratne binazalne i gornje horizontalne hemianopsije
30%
159.
Veći trajni defekti u vidnom polju na oba oka pod kojima treba podrazumijevati apsolutno paracentralne soktome čiji je najmanji promjer veći od 30 stepeni
30%
160.
Ptoza jednostrana ocjenjuje se prema oštrini vida i vidnom polju
20% do 30%
161.
Lagoftalmus na oba oka ocjenjuje se prema stepenu oštećenja vida
30% do 60%
162.
Stalno suzenje kao posljedica povrede suznog kanala: a) na jednom oku
20%
b) na oba oka
30% do 40%
G. Nos
163.
Gubitak nosa (potpun)
60%
164.
Djelimičan gubitak nosa, prema stepenu oštećenja funkcije i nagrđenosti
20% do 50%
D. Usta i zubi
165.
Ožiljak na ustima koji se ne može operacijom popraviti, a ometa govor, ishranu, ne zadržava pljuvačku itd. prema težini
30% do 60%
Ako se može operacijom popraviti, procenat se određuje privremeno.
166.
Povrede nepca i jezika koje otežavaju gutanje i govor:
a) u manjoj mjeri
30% do 40%
b) u znatnoj mjeri
50% do 80%
167.
Potpun gubitak ili potpuna paraliza jezika
90%
168.
Djelimična paraliza jezika i nepca, sa otežanim govorom i gutanjem
40% do 60%
169.
Gubitak skoro svih zuba:
a) sa mogućom protezom
30%
b) proteza nije moguća
50%
170.
Stalna pljuvačna fistula neoperabilna
20%
171.
Kserostomija (atrofija obje pljuvačne žlijezde)
20% do 40%
Đ. Uši i sluh
172.
Potpun gubitak sluha na oba uha
70%
173.
Obostrano teško oštećenje sluha preko 90% po Fowleru
60%
174.
Obostrana teška nagluvost:
a) ukupni gubitak sluha preko 70%, a do 90% po Fowleru
40%
b) ukupni gubitak sluha 60% do 70% po Fowleru
30%
Ocjenjivanje vojnog invaliditeta vrši se na osnovu otološkog i audiometrijskog nalaza
175.
Gubitak ušne školjke:
a) jednog uva
30%
b) oba uva
50%
E. Nagrđenost (unakaženje)
176.
Nagrđenost se ocjenjuje prema težini nagrđenosti glave i vrata, izuzev u slučaju iz tačke 164. Liste, uzimajući u obzir godine života invalida, i to:
a) nagrđenost
20% do 30%
b) unakaženje, kao teži oblik nagrđenosti
40% do 60%
Ž. Moždani živci
177.
Oštećenje (anosmija) n. olfaktoriusa, obostrano
20%
178.
Paraliza abducensaa ili trohlearisa
30%
179.
Paraliza okulomotoriusaa
40%
180.
Pareza okulomotoriusaa
20% do 30%
181.
Paraliza sva tri živca pokretača oka:
a) na jednom oku
50%
b) na oba oka
60% do 80%
182.
Pareza sva tri živca pokretača oka
30% do 40%
183.
Potpuna paraliza, sa obostranom kompletnom ptozom kapka
100%
II kategorija
184.
Potpuna atrofija vidnog živca:
a) jednog oka
50%
b) oba oka
100%
I kategorija
Nepotpune atrofije vidnog živca ocjenjuju se prema stepenu oštećenja oka.
185.
Paraliza nerva lica:
a) s jedne strane
50%
b) obostrana
70%
186.
Pareza nerva lica
30%
187.
Pareza nerva lica kad se oko zatvara:
a) jedno oko
ispod 20%
b) oba oka
20%
188.
Izolovano nekompenzovano oštećenje vestibularnog aparata:
a) jednog uva
20% do 60%
b) oba uva
30% do 80%
Procenat vojnog invaliditeta određuje se privremeno za dvije godine, poslije čega se ponovo ocjenjuje uz obaveznu elektrospazmografiju i nalaz neurologa.
189.
Oštećenje n. trigeminusa:
a) n. oftalmikusa - senzitivne grane, ako postoje komplikacije u vidu neuroparalitičnog keratitisa i sekundarnog oštećenja vida prema stepenu oštećenja vida
30% do 40%
b) pri potpunom gubitku vida
50%
v) oštećenje motornog dijela trigeminusa, sa trofijom muskulature za žvakanje
30% do 40%
190.
Klinički utvrđena neuralgija n. trigemini:
a) u težim slučajevima
30% do 40%
b) u težim slučajevima sa svakodnevnim napadima
50% do 70%
v) u najtežim slučajevima poslije neuspjelih pokušaja liječenja hirurškim putem
60% do 100%
I kategorija
191.
Oduzetost bulbarnih živaca
30% do 80%
192.
Najteži slučajevi bulbarne paralize
do 100%
I kategorija
193.
Hemipareza:
a) lakšeg stepena
30% do 50%
b) teškog stepena
60% do 70%
194.
Hemiplegija
80% do 100%
I kategorija
Dodatak za njegu i pomoć od strane drugog lica određuje se samo za svježe hemiplegije privremeno za jednu godinu, a trajno ako je u pitanju kontraktura noge u fleksiji, te je hod i pored pomagala nemoguć.
195.
Talamični sindromi:
a) lakšeg stepena
30% do 50%
b) srednjeg stepena
60% do 80%
v) teškog stepena
90% do 100%
II kategorija
Ocjenjivanje vojnog invaliditeta vrši se uz obaveznu hospitalizaciju u neuropsihijatrijskoj zdravstvenoj ustanovi.
196.
Organski traumatski psihosindrom, prema težini psihičkih poremećaja:
a) izraženi poremećaji
50% do 60%
b) teški poremećaji
70% do 100%
I kategorija
Ocjenjivanje vojnog invaliditeta vrši se na osnovu dokaza o neposrednoj vezi između povrede mozga i psihičkih poremećaja. Procenat vojnog invaliditeta određuje se na osnovu detaljnog ispitivanja psihičke funkcije (stanje intelektualnih funkcija, pamćenje, pažnja, efektivne promjene itd.)
197.
Afazije, bez drugih poremećaja:
a) motorne
20% do 40%
b) mješovite ili senzorne
30% do 60%
198.
Teška afazija sa izraženim psihičkim poremećajima
60% do 100%
II kategorija
199.
Multipla skleroza:
a) srednje teški slučajevi
70%
b) teški slučajevi
80% do 90%
v) najteži slučajevi
100%
II ili I kategorija
200.
Parkinsonizam, ako se njegov početak može pouzdano dovesti u vezu sa encefalitisom, egzogenom intoksikacijom ili težom povredom mozga:
a) lakšeg stepena
20% do 30%
b) srednjeg stepena
40% do 60%
v) težeg stepena
70% do 100%
II kategorija
g) najtežeg stepena
100%
I kategorija
GLAVA IV - KIČMA I KIČMENA MOŽDINA
201.
Hernija intervertebralnog diska, ako se ispoljila neposredno poslije verifikovane traume i sprovedenog stacionarnog liječenja i ako postoje trajna oštećenja korjenova lumbosakralnog ili cervikobrahijalnog pleksusa;
a) lakšeg oblika, sa lakšim oštećenjem motoliteta i senzibiliteta
20% do 30%
b) teškog oblika
40% do 50%
v) teškog oblika, sa izraženim oštećenjem, motoliteta, atrofijama i trofičnim pojavama iz određene radikularne zone ili segmenta kičmene moždine
60% do 100%
II kategorija
202.
Spondilatroza i spondilartrit, ako postoje promjene utvrđene rendgenskim pregledom:
a) bez poremećaja funkcije kičmenog stuba
ispod 20%
b) sa oštećenjem funkcija kičmenog stuba i neurološkim ispadima
20% do 50%
v) sa teškim oštećenjem funkcije kičmenog stuba
60% do 100%
II kategorija
203.
Svježe frakture kičmenih pršljenova, bez nervnih poremećaja, prve dvije godine povremeno.
204.
Konsolidovane frakture kičmenih pršljenova, bez nervnih poremećaja, poslije dvije godine trajno:
a) sa manjim deformacijama
20% do 30%
b) sa većim deformacijama
40% do 50%
205.
Konsolidovane frakture kičme, sa paraparetičnim pojavama, za prve dvije godine povremeno, a poslije trajno:
a) lakšeg stepena
40% do 70%
b) težeg stepena (hod moguć pomoću pomagala)
80% do 100%
II kategorija
206.
Konsolidovane frakture kičme sa flakcidnom paraplegijom ili spastičnom paraplegijom u fleksiji - trajna nepokretnost i vezanost za postelju
100%
I kategorija
207.
Konsolidovane frakture cervikalnog dijela kičme sa lezijom cervikalne medule i paretičnim pojavama na gornjim i donjim ekstremitetima:
a) lakši oblici
40% do 50%
b) izraženi oblici
60% do 70%
v) teži oblici
80% do 100%
II kategorija
g) najteži oblici - invalid nepokretan i ne može da se služi rukama
100%
I kategorija
208.
Cerebralni ataktički sindrom poslije traume (za prve dvije godine privremeno, a poslije trajno):
a) laki oblici
20% do 30%
b) umjereno izraženi oblici
40% do 60%
v) teži oblici
70% do 90%
g) najteži oblici - nemogućnost kretanja usljed atakcija
100%
I kategorija
209.
Klinički utvrđen polineuristički sindrom do stabilizacije se ocjenjuje privremeno, a poslije trajno:
a) laki oblici, sa diskretnim oštećenjem motoliteta
20% do 40%
b) srednje teški oblici, umjerena oštećenja motoliteta
50% do 60%
v) teški oblici, sa izraženim oštećenjem motoliteta, senzibiliteta i trofike, hod moguć pomoću pomagala
70% do 100%
II kategorija
g) najteži oblici, teška oštećenja motoliteta sa atrofijom, teškim trofičnim smetnjama i potpunom uzetošću ekstremiteta - invalid nepokretan
100%
I kategorija
Ocjena procenta vojnog invaliditeta za stanje iz t. 205. do 209. vrši se na osnovu elektromiografskog nalaza i mišljenja neurologa i fizijatra, a po potrebi i bolničke obrade na neurološkom odjeljenju.
GLAVA V - GRLO (LARYNX)
210.
Suženost grla, sa otežanim disanjem poslije povrede
20% do 40%
211.
Suženost grla usljed povrede grkljana ili dušnika, sa otežanim disanjem u velikoj mjeri (disponija i bez napora) prema težini
50% do 80%
212.
Posebno stalno nošenje kanile
80%
213.
Oduzetost grla:
a) jednostrana
20% do 40%
b) obostrana
50% do 70%
214.
Tuberkuloza grla ocjenjuje se kao otvorena tuberkuloza pluća
50% do 100%
II kategorija
GLAVA VI - ŽDRIJELO (PHARYNX)
215.
Oduzetost ždrijela, prema težini
20% do 50%
216.
Suženje jednjaka
a) bez potrebe bužiranja
20% do 40%
b) uz potrebu stalnog bužiranja (kalibar suženja, učestalost bužiranja, poremećaj ishrane, opšte stanje)
50% do 70%
217.
Jednjak sasvim zatvoren, ishrana kroz gastričnu fistulu (gastrostomija), prema težini opšteg stanja, uhranjenosti i inkontinenciji fistule
80% do 100%
II kategorija
GLAVA VII - GRUDNI KOŠ (THORAX)
218.
Prelom grudne kosti
ispod 20%
219.
Prelom rebara konsolidovani, bez znatnije deformacije grudnog koša
ispod 20%
220.
Prelom rebara loše konsolidovan, sa većim deformacijama grudnog koša:
a) bez reperkusija izraženih na srcu i plućima
20% do 40%
b) ako istovremeno postoji respiratorna ili srčana insuficijencija, prema težini insuficijencije
50% do 100%
II kategorija
221.
Pleuropulmonalna fistula kao posljedica pyothoraxa
30% do 50%
222.
Pleuropulmonalna skleroza kao posljedica ranjavanja, deformacije grudnog koša, iskrivljenosti kičme sa umjerenom respiratornom insuficijencijom, ali bez srčane insuficijencije
20% do 40%
223.
Obimna pleuropulmonalna skleroza, plućna bronhiektazija i druge hronične plućne suparacije, znatnije deformacije grudnog koša (fibrothorax), teža iskrivljenost kičmenog stuba, sa razvijenom respiratornom insuficijencijom (disponeja, cijanoza); srčanom insuficijencijom (cor pulmonale chronicum) ili amiloidozom, prema težini
50% do 100%
II kategorija
Za ocjenjivanje procenta vojnog invaliditeta po ovoj tački neophodno je izvršiti testove ergospirometrije i analizu gasova u krvi.
224.
Unakaženost dojki većeg stepena
20% do 30%
225.
Gubitak jedne dojke
30%
226.
Gubitak obje dojke
50%
GLAVA VIII - KARLICA (PELVIS)
227.
Dobro konsolidovani prelom karličnih kostiju, bez oštećenja funkcije
ispod 20%
228.
Konsolidovani prelom karličnih kostiju, kao i dislokacija simfize, sa lakšim i srednje teškim tegobama pri hodu, bez komplikacija na ostalim organima karlične duplje
20% do 40%
229.
Konsolidovani prelom karličnih kostiju, sa istovremenom povredom susjednih organa - procent se određuje za najviše oštećeni organ i povećava se od 10% do 30%, prema težini svih povreda.
GLAVA IX - NEUROZE I PSIHOZE
230.
Klinički utvrđeni neurotski poremećaji
a) lakši
ispod 20%
b) teški (anksiozno depresivne, fobično opsesivne i fiksirne konverzivne neuroze)
20% do 60%
Procent vojnog invaliditeta određuje se privremeno do pet godina, a poslije trajno.
231.
Klinički utvrđene psihoze:
a) endogene (šizofrenija, manična depresivna psihoza)
60% do 80%
b) egzogene (psihogena psihoza, konfuzno-delirantna stanja, reaktivna depresija)
60% do 80%
Procent vojnog invaliditeta se određuje privremeno do pet godina, a poslije trajno.
232.
Neuroze i psihoze koje su se prvi put ispoljile pod okolnostima vršenja vojne službe, a za koje je utvrđeno da se ne mogu više otkloniti ili ublažiti psihoterapijskim i drugim postupcima, niti poslije dugog stručnog liječenja, uzimaju se u obzir kao osnov za utvrđivanje procenta vojnog invaliditeta kao bolesti na čije su nastajanje napori pod tim okolnostima znatno uticali.
Pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta, pored težine bolesti, uzimaju se u obzir trajanje i vrsta tegoba kojima je invalid bio izložen.
Za neuroze i psihoze čije se prve pojave nisu ispoljile u okolnostima navedenim u ovoj tački ili najkasnije u roku od šest mjeseci od dana prestanka tih okolnosti, odnosno u roku od 30 dana po otpuštanju iz oružanih snaga, ne utvrđuje se vojni invaliditet.
233.
Za psihopatiju utvrđuje se vojni invaliditet samo u slučaju neurotske i psihotične dekompenzacije (t. 230. i 231).
GLAVA X - TUBERKULOZA
A. Tuberkuloza pluća
234.
Potpuno izliječena ili kalcificirana žarišta u hilusu ili plućima, manjeg obima, manje priraslice pleure
ispod 20%
235.
Inaktivna (ožiljna) pluća tuberkuloza srednjeg i većeg obima:
a) bez respiratorne i kardiovaskularne insuficijencije
20% do 30%
b) sa obliterisanim pleuralnim sinusima prema stepenu oštećenja respiratorne funkcije
30% do 50%
236.
Aktivna jednostrana plućna tuberkuloza ili plućne maramice sa izlivom, pulmonalne ili pleuralne fistule sa empiemom
60% do 80%
237.
Obostrana ili ekstenzivna jednostrana aktivna (otvorena ili zatvorena) tuberkuloza pluća, progresivna ali još uvijek pristupačna liječenju i razne pulmonalne i pleuralne fistule sa empiemom i opštom tjelesnom slabošću većeg stepena
80% do 100%
II kategorija
238.
Progresivna raširena aktivna obostrana plućna tuberkuloza sa razvijenom kaheksijom i drugim teškim komplikacijama (respiratorna, kardiovaskularna i slična insuficijencija, amiloidoza, itd.)
100%
I kategorija
239.
Stanje poslije operativnih intervencija na grudnom košu zbog tuberkuloze pluća cijeni se zavisno od vremena proteklog od operativnog zahvata, vrste i veličine istog, kao i od funkcionalnog oštećenja preostalih dijelova:
a) ekscizija tuberkuloma i kazeoznih ognjišta, resekcija 1-2 segmenta, gornja torakoplastika do četiri rebra
40% do 60%
b) lobektomija torakoplastika pet do sedam rebara, davernostomija
50% do 70%
v) pulmektomija, toraklopastika osam ili više rebara
60% do 80%
U prvoj godini poslije operacije procenat se povećava za 20%, zavisno od kardiorespiratorne funkcije, uz obaveznu kontrolu na komisiji najkasnije šest mjeseci po operativnom zahvatu.
B. Tuberkuloza kostiju i zglobova
240.
Kod aktivne tuberkuloze kostiju i zglobova za vrijeme evolucije, i to kod lokalizacije na kičmi, sakrolijačnom zglobu, kuku i koljenu:
a) ako invalid nije potpuno imobilan
60% do 100%
II kategorija
b) ako je imobilan
100%
I kategorija
241.
Kod tuberkuloze ostalih kostiju i zglobova koji nisu navedeni u tački 239. procenat vojnog invaliditeta utvrđuje se prema važnosti organa i aktivnosti procesa.
242.
Po izliječenom procesu tuberkuloze kostiju i zglobova, posljedice takvog oboljenja ocjenjuju se kao kod traume odgovarajućih organa, s tim što se procenat vojnog invaliditeta povećava za 10% do 30%, a zavisno od prirode oboljenja, kvaliteta izlječenja i potrebe prvenstvene imobilizacije.
V. Tuberkuloza ostalih organa
243.
Kod tuberkuloze organa procent vojnog invaliditeta utvrđuje se kao kod drugih oboljenja, odnosnog organa, uzimajući u obzir tuberkuloznu prirodu procesa i opšte zdravstveno stanje.
G. Zajedničke odredbe o tuberkulozi
Pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta kod tuberkuloze ne primjenjuje se, po pravilu, princip pogoršanja, nego se smatra da je bolest nastala pod okolnostima vršenja vojne službe. Ako se utvrdi da je tuberkulozno oboljenje organa postojalo i prije početka tih okolnosti, da nije bilo potpuno izliječeno ili da je povlačilo invaliditet za više od 20%, prema ovoj listi utvrđuje se procent vojnog invaliditeta samo za nastalo pogoršanje. Smatra se da je oboljenje postojalo prije, a u okolnostima vršenja vojne službe je samo pogoršano ako je aktivan proces utvrđen prije isteka šest nedjelja od dana nastanka tih okolnosti, odnosno ako je utvrđeno stanje medicinski očigledno starijeg datuma (stanje poslije hirurško-resekcionih ili kolapsnih metoda, stari fibrozni procesi, ožiljci od fistula i ankiloze kod koštane tuberkuloze itd.). Pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta kod tuberkuloze nastale u vezi sa ranom, povredom ili ozljedom, smatra se da uzročna veza između njih i tuberkuloze postoji ako se utvrdi da postoji tuberkulozno oboljenje na povrijeđenom organu, odnosno povrijeđenom dijelu tijela, kao i da su prvi znaci bolesti nastali po isteku šest nedjelja, a najkasnije po isteku šest mjeseci od dana ranjavanja, povrede ili ozljede.
Procent za tuberkulozu pluća privremeno se utvrđuje do pet godina uz kontrolu svakih šest mjeseci, a poslije pet godina utvrđuje se trajni procent, a za tuberkulozu kostiju privremeni procent utvrđuje se do pet godina.
GLAVA XI - SRČANA OBOLjENjA
A. Kompenzovana srčana oboljenja bez razvijenih znakova zastoja u plućima ili u velikom krvotoku
244.
Preležana reumatska groznica sa i bez znakova karditisa ocjenjuje se privremeno na godinu dana
60%
Poslije toga, ako nema znakova oštećenja na srcu
20%
245.
Organska oboljenja srčanih zalizaka zavisno od težine anatomskog oštećenja zaliska i srčanog mišića i prema stepenu uvećanja srca:
a) bez znatnijeg uvećanja srca i bez pojave srčane dekompenzacije
30%
b) prema stepenu povećanja srca i težine anatomskog oštećenja srčanih zalizaka bez znakova sub, odnosno dekompenzacije srca
30% do 50%
246.
Oštećenje srčanog mišića i perikarda (koronarna i ostala) ili teški poremećaji ritma, prema težini
40% do 70%
Veličina i težina oštećenja srčanih zalizaka, srčanog mišića i perikarda i stepen povećanja srca dokazuju se i utvrđuju, osim kliničkog pregleda, obavezno rendgenološki i elektrokardiografski, a po potrebi i polime-hanokardiografski, exokardiografski, egometrijski, radioizotopima, kateterizacijom srca i drugo.
B. Dekompenzovana srčana oboljenja sa znacima zastoja u plućima ili u velikom krvotoku
247.
Početna srčana insuficijencija, sa umjereno razvijenim plućnim zastojem ili umjerenim uvećanjem jetre, ali takva koja se dobro popravlja liječenjem
60% do 80%
248.
Potpuno razvijena srčana insuficijencija:
a) koja se nedovoljno popravlja liječenjem i koja isključuje svaki fizički napor
80% do 100%
II kategorija
b) u najtežim slučajevima
100%
I kategorija
249.
Ako se radi o posttraumatskoj penetrirajućoj (ubod, metak i sl.) ili nepenetrirajućoj povredi (udar u predjelu srca, srčani udar, gnječenje i sl.) srca sa povredom i oštećenjem srčanih zalizaka perikarda ili srčanog mišića, kao i nakon izvršene operacije na srcu procenti u t. 245. i 246. mogu se povećavati za 10% do 30%, a najviše do
100%
II kategorija
V. Hirurški zahvati na srcu
250.
Operativna zamjena valvula:
a) zamjena jedne ili dvije valvule u sinusnom ritmu bez dekompenzacije srca
30% do 60%
b) zamjena jedne ili dvije valvule sa apsolutnom aritmijom komore uz povremenu dekompenzaciju
80%
v) zamjena sve tri valvule
100%
II kategorija
g) sa stalnom srčanom dekompenzacijom
100%
I kategorija
G. Opšte odredbe za srčana oboljenja
Involutivne i staračke promjene kardiovaskularnog aparata ne uzimaju se u obzir pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta. Pri utvrđivanju procenta vojnog invaliditeta za organska oboljenja srčanih zalizaka i miokarda koja su nastala pod okolnostima vršenja vojne službe, ili najdalje u roku od tri mjeseca po završetku rata, uzima se u obzir cjelokupno oštećenje srca.
GLAVA XII - TRBUH (ABDOMEN)
251.
Fistule na želucu usljed povrede, prema veličini fistule i reperkusija na opšte stanje, privremeno
50% do 100%
II kategorija
252.
Smetnje u crijevnoj pasaži kao posljedica povrede ili ulkusne bolesti, bez stenotičnih pojava
20% do 40%
253.
Smetnje praćene stenotičnim promjenama na pilorusu ili bilo kom dijelu digestivnog trakta prema težini
30% do 60%
254.
Za akutne ulkusne bolesti, verifikovane rendgenološki i gastroskopski određuje se privremno na jednu godinu
60%
255.
Postoperativne smetnje, kao i stanje poslije resekcije želuca (po bilo kojoj metodi)
30% do 60%
256.
Teške pothranjenosti i postoperativni malapsorpcioni sindrom
60% do 80%
257.
Stalni anus praeternaturalis, prema kontinenciji
80% do 100%
II kategorija
258.
Strekoralne fistule uzane, defekcija normalna, opšte zdravstveno stanje dobro, privremeno
20% do 40%
259.
Fistule široke, visoko na tankom crijevu, sa teškim pojavama denutacije, privremeno
70% do 100%
II kategorija
260.
Strekoralne fistule široke, niske bez znatnijeg uticaja na opšte zdravstveno stanje, privremeno
40% do 70%
261.
Fistule analne, prema težini
20% do 40%
262.
Inkontinencija ili suženje analnog sfinktera, prema težini slučaja
40% do 100%
II kategorija
263.
Kila nastala na mjestu povrede, privremeno
20% do 40%
Netraumatične kile ne uzimaju se u obzir pri ocjenjivanju vojnog invaliditeta.
264.
Eventracije poslije povrede, prema težini privremeno, ako se mogu operacijom otkloniti
30% do 60%
265.
Povreda jetre - prema posljedicama
30% do 60%
266.
Hronični hepatitis - prema znacima oštećenja funkcije jetre
30% do 60%
267.
Za akutni hepatitis određuje se privremeno za dvije godine
60%
a poslije toga, ukoliko nema oštećenja jetre
ispod 20%
268.
Ciroza infektivnog hepatita, u kompenzovanom stanju
60%
269.
Ciroza jetre, sa znacima dekompenzacije
70% do 100%
II kategorija
270.
Žučne fistule nastale poslije povrede žučnih puteva (privremeno, ako su operabilne), prema težini
20% do 80%
271.
Nedostatak slezine poslije traume (privremeno za dvije godine)
30%
Poslije dvije godine, ako nema znakova oštećenja hematopojeza
ispod 20%
GLAVA XIII - UROPOETIČNI ORGANI
272.
Stanje poslije preboljelog akutnog difunog glomerulonefritisa ocjenjuje se privremeno za jednu godinu
60%
273.
Jednostrani hronični, pielonefritis, prema težini
20% do 40%
274.
Obostrani hronični pielonefritis
40% do 70%
Kod znatnih oštećenja funkcije bubrega ocjenjivanje se vrši kao kod nefrita.
275.
Lakši oblici hroničnog nefrita (umjerena albuminurija sa manjim promjenama u sedimentu bez drugih renalnih ili opštih poremećaja
20% do 30%
276.
Srednje teški oblici nefrita ili nefroza:
a) sa obilnom albuminurijom, sa teškim promjenama u sedimentu, umjerenim edemima, umjerenom hipertenzijom, hipostenurijom bez azotne retencije, manjim promjenama na očnom dnu
40% do 60%
b) sa lako povećanom azotnom retencijom, hipertenzijom i izraženim promjenama na očnom dnu
60% do 80%
277.
Teški oblici nefrita (izostenurije) azotna retencija, masivni i rezistentni edemi, teška hipertenzija sa uvećanjem srca, edem papile optičkog živca
80% do 100%
II kategorija
278.
Najteži oblici zatajivanja funkcije bubrega koji zahtijevaju trajnu hemodijalizu ili po izvršenoj transplantaciji bubrega
100%
I kategorija
279.
Nefrektomija:
a) ako je drugi bubreg zdrav
50%
b) ako postoji lakše oštećenje preostalog bubrega
60%
v) ako postoji srednje teško oštećenje preostalog bubrega
70% do 80%
g) ako postoji teško oštećenje preostalog bubrega
90% do 100%
II kategorija
d) ako oboljenje zahtijeva trajnu hemodijalizu
100%
I kategorija
280.
Aktivna tuberkuloza bubrega:
a) jednog bubrega, privremeno
60% do 90%
b) oba bubrega, privremeno
80% do 100%
II kategorija
v) u najtežim slučajevima
100%
I kategorija
281.
Cistit hronični traumatični:
a) prema težini slučaja
20% do 50%
b) u najtežim slučajevima, sa stalnom inkontencijom, skvrčenom bešikom i polipozom
60% do 80%
282.
Mokraćne fistule uretera, bešike ili uretre, kroz koje stalno curi mokraća, privremeno
40% do 80%
283.
Suženje mokraćnog kanala, prolazno za bužije i daje se širiti
20% do 40%
284.
Teško prolazna suženja (filiformna) sa čestim retencijama, prema težini slučaja
50% do 80%
Ako postoji komplikacija bešike ili bubrega, procenat se utvrđuje prema procentu iz tačke u kojoj se predviđa odgovarajuća komplikacija.
GLAVA XIV - GENITALNI ORGANI
A. Muški
285.
Ablatio penis totalis
80%
286.
Ablatio penis totalis ako se komplikuje sa stenezom orificijuma
100%
II kategorija
287.
Eppididimitis hronica bilateralis sa izospermijom
20%
289.
Ablatio testis, obostrano:
a) bez sekundarnih distrofičnih pojava
50%
b) sa sekundarnim distrofičnim pojavama
70%
290.
Ablatio penis et testicularum (amasculatio totalis)
100%
II kategorija
291.
Haematocoele, privremeno
20%
292.
Posttraumatska atrofija testisa
30%
B. Ženski
293.
Gubitak jednog ovarija
20%
294.
Gubitak oba ovarija
80%
295.
Gubitak uterusa ili jednog ovarija i uterusa
60%
296.
Gubitak oba ovarija sa uterusom
80%
297.
Oštećenje vulve i vagine, prema težini
20% do 50%
GLAVA XV - RAZNE DRUGE OZLjEDE I BOLESTI
298.
Šećerna bolest (diabetes mellitus) ocjenjuje se po pravilu prema stepenu intolerancije na ugljene hidrate, i to:
a) lakši oblici (bez pothranjenosti, bez glukozurije, pri odgovarajućoj dijeti
20% do 30%
b) srednje teški oblici (koji zahtijevaju davanje inzulina za obezbjeđivanje ravnoteže ishrane)
40% do 60%
v) teški oblici, koji se teško regulišu i pored primanja visokih doza insulina (sa pothranjenošću i čestim pojavama acidoze i komplikacijama na drugim organima)
70% do 100%
I kategorija
Pri ocjenjivanju vojnog invaliditeta vodiće se računa i o postojećim komplikacijama (tuberkuloze pluća, kardiovaskularne, nervne i očne).
299.
Oštećenje funkcije pankreasa kao posljedica povrede i ozljede ocjenjuje se prema stepenu oštećenja njegove funkcije:
a) lakši oblici
30%
b) srednji oblici
50%
v) teški oblici
50% do 80%
300.
Hronična malarija sa trajnim posljedicama, prema težini
20% do 40%
301.
Intoksikacija (trovanja) i ozljede od bojnih otrova, radijacijskih oštećenja ili pri nekom naročitom poslu u službi ocjenjivaće se analogno prema ozljedama i posljedicama na pojedinim organima
30% do 100%
I kategorija
302.
Hronični osteomijelitis sa stalnim fistulama, čestim egzacerbacijama
20% do 40%.
Prilog 2.
TABELARNI PRIKAZ VRSTE BOLESTI I UDIO VOJNOG INVALIDITETA
Red.
broj
VRSTA BOLESTI
UDIO VOJNOG INVALIDITETA
Ako su se prve pojave bolesti ispoljile
Ako se bolest pogoršala
1.
Endogene psihoze
(psihoze iz šizofrenog kruga, manično-depresivne psihoze, depresivni poremećaji kod kojih je endogeni faktor značajan u nastanku, te šizoafektivne psihoze).
Prema tumačenju koje se bazira na Desetoj reviziji Međunarodne klasifikacije bolesti, endogene psihoze su stanja u čijem nastanku podjednako učestvuju endogeni, socijalni i faktori psihološkog razvoja, pa se udio vojnog invaliditeta cijeni upravo sa 1/3, odnosno 30% od ukupnog tjelesnog oštećenja izazvanog takvom psihozom.
30%
2.
Neuroze i PTSP
Da bi se PTSP uzeo kao osnov za priznavanje vojnog invaliditeta, moraju biti ispunjeni svi dijagnostički kriterijumi (a, b, c, d, f), a cijeni se po tački 230. Liste.
Akutni PTSP uzima se u obzir ako je njegov početak u roku od tri mjeseca od traumatskog događaja, ali pošto, po pravilu, traje kraće od tri mjeseca i ne ostavlja trajne posljedice, ne dolazi u obzir priznavanje vojnog invaliditeta.
Hronični PTSP je onaj kod kojeg simptomi traju duže od tri mjeseca i koji ostavlja trajne posljedice (invaliditet), ali je udio vojnog faktora jednak udjelu svih ostalih faktora u ukupnom tjelesnom oštećenju (1/2, odnosno 50%).
Izuzetno, PTSP može biti sa odgođenim početkom, kada se prvi simptomi javljaju najranije šest mjeseci od traumatskog događaja, a može biti akutni i hronični. Javlja se relativno rijetko i može se izuzetno uzeti u obzir ako su zadovoljeni svi dijagnostički kriterijumi (a, b, c, d, f) i sa udjelom vojnog faktora od 50%.
50%
3.
Epilepsije
(osim idiopatskih)
od 20% do 100%
4.
Amiotrofična nervna oboljenja i mišićne distrofije, te multipla skleroza
od 20% do 30%
5.
Diskopatije i degenerativna oboljenja kičmenog stuba
od 20% do 30%
6.
Dijabetes
od 20% do 50%
od 20% do 30%
7.
Esencijalne hipertenzije
od 20% do 50%
od 20% do 30%
8.
Urođene srčane mane
isključeno
od 20% do 30%
9.
Ulkusna bolest
od 20% do 50%
od 20% do 30%
10.
Reumatoidni artitis
od 20% do 30%
11.
Alergijska oboljenja i psorijaza
od 20% do 30%
12.
Maligna oboljenja
od 20% do 50%
od 20% do 30%
13.
Za egzogene psihoze primijeniti tumačenje koje se bazira na Desetoj reviziji Međunarodne klasifikacije bolesti, a prema kome se radi o takvim poremećajima koji se javljaju nakon i ne dugo kao odgovor na događaje koji bi pojedinačno ili zajedno u sličnim okolnostima bili izrazito stresogeni gotovo svakom pripadniku kulture iz koje dolazi ta osoba. Trajanje epizode je najmanje jedan dan, ali manje od mjesec dana, sa kasnijim povratkom na premorbidni nivo funkcije organizma. Praktično, ne dolazi u obzir ocjena vojnog invaliditeta zbog suviše kratkog trajanja epizoda i vraćanja u zdravo stanje.
14.
